Diễn đàn kinh tế mùa Xuân: Tập trung cải cách thể chế kinh tế

CôngThương - Theo Ban tổ chức, có ba lý do cơ bản để diễn đàn tập trung vào chủ đề trên.

Một là, Hiến pháp mới đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ đổi mới toàn diện, đồng bộ cả kinh tế và chính trị, hội nhập quốc tế sâu rộng.

Hai là, Thông điệp đầu năm của Thủ tướng đã nêu rõ năng lực cạnh tranh của Việt Nam chậm được cải thiện, tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu chậm lại. Một trong những nguyên nhân là động lực của những cải cách trước đây đã không còn đủ mạnh để thúc đẩy phát triển. Vì thế, đây là lúc nền kinh tế cần có thêm động lực để lấy lại đà tăng trưởng nhanh và bền vững. Nguồn động lực đó phải đến từ đổi mới thể chế và phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của nhân dân.

Cuối cùng, các cơ quan của Đảng và Nhà nước đang triển khai đánh giá thành tựu đổi mới sau 30 năm, và đề xuất định hướng phát triển chiến lược, trong đó có phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Đức Kiên nhận xét, trong hơn 30 năm qua, Nhà nước đã từng bước hoàn thiện các văn bản pháp quy tạo hành lang cho các thị trường vận hành.

Tuy nhiên, ông Kiên nói: “Nhưng thất bại ở đây là Nhà nước đã chưa làm tốt được định hướng xã hội chủ nghĩa. Theo tôi, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là nền kinh tế hoạt động theo nguyên tắc của kinh tế thị trường, và lợi nhuận được phân phối theo quan niệm của người cộng sản. Đó là khi tài nguyên, khoáng sản thuộc sở hữu toàn dân, thì lợi nhuận phải được điều tiết bằng thuế theo quy luật kinh tế thị trường. Chúng ta phân phối lại cho người nghèo để kéo gần khoảng cách nông thôn với thành thị, vùng sâu với đồng bằng để tránh được chênh lệch quá lớn”.

Quyền Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) Nguyễn Đình Cung, một trong các diễn giả lại hội thảo, cho rằng, vốn đầu tư của nhà nước “quá lớn, vượt quá khả năng cân đối” được phân bố phi thị trường nên gây méo mó và gây hệ lụy với nền kinh tế.

Ông Cung cho rằng, điểm nghẽn của thể chế đang nằm ở chỗ, vai trò của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường hiện nay không còn phù hợp. Ông cho rằng, chủ đề đổi mới vai trò của nhà nước và quan hệ giữa nhà nước và thị trường lại rất ít được thảo luận hiện nay. Vì thế, vẫn chưa có đổi mới thể chế toàn diện và hệ thống.

Tiến sỹ Võ Trí Thành, CIEM bổ sung thêm, bản chất cải cách ở Việt Nam là mở rộng cơ hội lựa chọn cho người dân, đặc biệt là trong kinh tế; và trên thực tế đã có nhiều luật đã ban hành hỗ trợ cho cho điều này.

Tuy nhiên, do Nhà nước vẫn nắm hai loại tài sản quan trọng nhất là đất đai và doanh nghiệp nhà nước, kéo dài từ thời kỳ kế hoạch hóa, nên quá trình xử lý rất khó khăn. “Những vấn đề này đã tích tụ đến mức ghê gớm, cần phải giải quyết sớm”, ông nói.

Ông Cung cho rằng, các luật đầu tư công, ngân sách sửa đổi, quản lý vốn nhà nước, xác định lại vai trò của doanh nghiệp nhà nước đang là “cơ hội cận kề để thay đổi”.

Ông cho rằng, phải thắt chặt và áp đặt kỷ luật ngân sách cứng với Chính phủ và doanh nghiệp nhà nước. Quốc hội cũng cần nâng cao hiệu lực giám sát.

Theo Kinh Tế Sài Gòn