CôngThương - Có nhiều vấn đề cần đặt ra và phải được giải quyết một cách nghiêm túc để có thể “đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo”, trong đó, vấn đề cần giải quyết trước hết là khắc phục ngay tình trạng “thương mại hóa” nhà trường.
Từ khi chúng ta đưa ra khẩu hiệu mỹ miều “xã hội hóa giáo dục, đào tạo”, hệ thống nhà trường từ mầm non đến đại học đã bỗng nhiên trở thành cơ sở kinh doanh. Thậm chí, không ít ý kiến cho rằng, kinh doanh giáo dục, đào tạo là lĩnh vực kinh doanh có lợi nhuận cao nhất vì người học trả tiền trước khi được học và cũng không có sự “mặc cả” về giá và phí. Nhà nước đã quy định thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hoạt động giáo dục, đào tạo ở các trường tư thục. Những người góp vốn để thành lập trường được gọi là cổ đông và được chia cổ tức rất lớn. Đó là sai lầm lớn nhất trong hệ thống giáo dục, đào tạo ở nước ta. Bởi, ngay ở các nước tư bản, hội đồng quản trị của các trường dân lập là để điều hành cho trường hoạt động tốt, hiệu quả chứ không phải để chia lợi nhuận.
Khi nhà trường thành cơ sở kinh doanh, giáo dục, đào tạo trở thành hàng hóa, đã nảy sinh muôn vàn thói xấu như giả dối, đối phó, mua, bán bằng cấp, mua, bán điểm, dạy và học chỉ để đi thi và trầm kha là căn bệnh thành tích...
Hậu quả tất yếu là chúng ta đã làm hỏng cả đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý nhà trường- những “người bán”- và cả một thế hệ học sinh, sinh viên- những “người mua” trên “thị trường đặc biệt” này. Vì thế, nhà trường chỉ có thể dạy chữ, truyền kiến thức, mà không thể dạy người, tức là đề cao tính nhân văn, rèn luyện nhân cách, phẩm chất, trí tuệ, năng lực cảm thụ, ý thức cộng đồng, hình thành được ở người học tình yêu con người, đánh giá đúng cả mình lẫn người, coi trọng năng lực thực của mình.
Không thể tiếp tục biến nhà trường thành cơ sở kinh doanh! Đó là yêu cầu cấp bách của cuộc sống. Song, điều đó không thể bắt đầu từ nhà trường, từ đội ngũ giáo viên và học sinh. Điều đó phụ thuộc rất lớn vào một chiến lược đồng bộ ở tầm quốc gia trong chính sách sử dụng nhân lực và sự thay đổi tư duy của toàn xã hội. Một xã hội sử dụng nhân lực theo năng lực thật sự chứ không theo bằng cấp sẽ chấm dứt tình trạng học chỉ để đối phó với các kỳ thi. Một tư duy xã hội bớt chuộng hư danh sẽ không còn cảnh cha, mẹ chen nhau bỏ tiền chạy trường, chạy lớp và học thêm tràn lan nữa. Đồng thời, cũng cần nghiên cứu, sửa đổi hệ thống luật pháp để không tồn tại lĩnh vực “kinh doanh” giáo dục và đào tạo!