Đưa trái phiếu Chính phủ làm nòng cốt phát triển thị trường trái phiếu

Thông tin đưa ra tại cuộc họp báo cho biết, thị trường trái phiếu năm 2016 đã có những chuyển biến tích cực và rõ rệt nhờ những nỗ lực của Bộ Tài chính trong việc thực hiện đồng bộ các giải pháp về khung khổ chính sách, về tổ chức điều hành và tái cơ cấu thị trường trái phiếu theo chủ trương của Đảng, Quốc hội và Chính phủ.

Về trái phiếu Chính phủ, khối lượng phát hành đạt 281.750 tỷ đồng tương đương 98,3% kế hoạch phát hành năm với 91% khối lượng phát hành có kỳ hạn từ 5 năm trở lên (vượt mục tiêu do Quốc hội đề ra là 70% khối lượng phát hành có kỳ hạn từ 5 năm trở lên). Đặc biệt lần đầu tiên phát hành thành công trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 30 năm cho nhà đầu tư nước ngoài.

Sau khi thực hiện tái cơ cấu, danh mục nợ Chính phủ đã có sự cải thiện rõ rệt cả về quy mô, kỳ hạn và chi phí huy động trong đó quy mô đạt 27,3% GDP năm 2016 so với mức 16,2% GDP năm 2015. Kỳ hạn phát hành bình quân đạt 8,71 năm (tăng 1,73 năm so với năm 2015) qua đó kéo dài kỳ hạn bình quân của danh mục nợ Chính phủ lên mức 5,98 năm vào cuối năm 2016 tăng 1,54 năm so với cuối năm 2015. Về lãi suất phát hành bình quân hiện là 6,49% (giảm từ 0,22% - 0,5% ở tất cả các kỳ hạn). Có sự thay đổi tích cực theo hướng tăng tỷ lệ nắm giữ trái phiếu của các nhà đầu tư dài hạn, giảm tỷ lệ nắm giữ trái phiếu của các ngân hàng thương mại (từ mức 77% năm 2015 xuống còn 55,4% năm 2016).

Đối với trái phiếu doanh nghiệp, trong năm 2016, khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp đạt 129.636 tỷ đồng, tăng 203,1% so với năm 2015. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp từng bước trở thành kênh huy động vốn cho các doanh nghiệp để phát triển sản xuất kinh doanh.

Tuy nhiên đại diện Bộ Tài chính cũng nhìn nhận, mặc dù đạt được kết quả nêu trên nhưng thị trường trái phiếu về cơ bản quy mô còn nhỏ, chỉ chiếm 36,9% GDP; thị trường trái phiếu doanh nghiệp chưa phát triển (đến hết năm 2016 chỉ chiếm 5,27% GDP), các doanh nghiệp vẫn chủ yếu huy động vốn qua kênh tín dụng ngân hàng.

Theo bà Phan Thị Thu Hiền, định hướng tới đây là sẽ phát triển thị trường trái phiếu Chính phủ trở thành thị trường chuẩn cho thị trường tài chính, làm nòng cốt để phát triển thị trường trái phiếu. Đa dạng hóa các sản phẩm trái phiếu Chính phủ để đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư, tiếp tục phát hành kỳ hạn 10 năm, 15 năm, 20 năm và 30 năm nhằm kéo dài kỳ hạn của danh mục nợ Chính phủ theo hướng bền vững; nghiên cứu triển khai sản phẩm mới như trái phiếu có lãi suất thả nổi.

Bên cạnh đó ban hành Thông tư hướng dẫn một số điều của Nghị định số 88/2016/NĐ-CP về chương trình hưu trí tự nguyện để thúc đẩy sự ra đời của hệ thống quỹ hưu trí tự nguyện tại Việt Nam và Thông tư mua lại trái phiếu Chính phủ để thực hiện tái cơ cấu danh mục nợ Chính phủ.

Một loạt các giải pháp về phát triển các định chế trung gian và hạ tầng của thị trường cũng sẽ được thực hiện trong năm 2017. Theo đó tái cơ cấu các tổ chức trung gian hoạt động trên thị trường vốn, thị trường trái phiếu nhằm tăng năng lực tài chính và chất lượng hoạt động của các định chế này khi cung cấp dịch vụ trên thị trường trái phiếu. Khuyến khích sự hình thành và đi vào hoạt động của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm để nâng cao tính công khai, minh bạch của quá trình huy động vốn trái phiếu. Nghiên cứu xây dựng hệ thống công bố thông tin về phát hành, giao dịch đối với trái phiếu doanh nghiệp để hỗ trợ phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Bên cạnh đó để tăng nguồn cầu bền vững cho thị trường, sẽ phát triển hệ thống nhà đầu tư dài hạn như các quỹ đầu tư, hệ thống quỹ hưu trí tự nguyện; khuyến khích các doanh nghiệp bảo hiểm đặc biệt là bảo hiểm nhân thọ tăng tỷ lệ đầu tư vào trái phiếu. Xây dựng lộ trình thu hút nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào thị trường trái phiếu.