Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con: Hiệu quả ngày càng rõ rệt

Tư vấn dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con

Phụ nữ nhiễm HIV mang thai phải đến cơ sở y tế để được tư vấn

Việc điều trị thuốc ARV sớm ngay trong những tháng đầu của thai kỳ ở phụ nữ mang thai nhiễm HIV, sẽ giúp giảm lây truyền HIV từ mẹ sang con. Chính vì vậy, khi phụ nữ nhiễm HIV có ý định mang thai, cần đến cơ sở y tế để được đánh giá tình trạng bệnh và được tư vấn thời điểm có thể mang thai an toàn nhất cho mẹ và con.

Toàn quốc hiện có 226 điểm cung cấp dịch vụ dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Bao gồm: 2 điểm tuyến Trung ương, 92 điểm tuyến tỉnh, còn lại là 132 điểm tuyến huyện - chiếm khoảng 25% số huyện trong toàn quốc. Tuy nhiên, chỉ có trên 133 cơ sở cung cấp dịch vụ phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con toàn diện và chủ yếu tập trung tại tuyến tỉnh/thành phố có dự án.

Bà Nguyễn Thị Lan Hương - Phó Phòng Chăm sóc, điều trị, Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cho biết: Theo định hướng mới đây của Bộ Y tế, thời gian tới, khi nguồn lực quốc tế hỗ trợ cắt giảm mạnh, để bảo đảm sự bền vững của chương trình phòng chống HIV/AIDS, cần lồng ghép triệt để công tác điều trị HIV/AIDS (bao gồm cả điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con) vào hệ thống y tế sẵn có.

Bên cạnh đó, mở rộng điều trị HIV ở tuyến huyện. Với huyện có trên 50 người nhiễm HIV, huyện vùng sâu, xa, vùng đi lại khó khăn có trên 30 người nhiễm HIV, cần có điểm cung cấp dịch vụ chăm sóc điều trị HIV/AIDS được lồng ghép tại cơ sở khám bệnh chữa bệnh. Cách làm này sẽ bảo đảm người nhiễm HIV (bao gồm cả phụ nữ mang thai) được hưởng quyền lợi chăm sóc điều trị HIV/AIDS và dự phòng lây truyền mẹ con thông qua bảo hiểm y tế.

Vẫn có khoảng 2% trẻ em nhiễm HIV từ mẹ

Tuy nhiên, bà Hương cũng khuyến cáo: Khi bà mẹ mang thai nhiễm HIV được điều trị dự phòng bằng ARV sớm, tuân thủ điều trị tốt vẫn có 1 tỷ lệ nhỏ (khoảng 2%) trẻ em nhiễm HIV từ mẹ. Do đó, không nên khuyến khích phụ nữ nhiễm HIV mang thai.

Với các khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa, công tác dự phòng lây truyền đang gặp rất nhiều khó khăn, khi mà: phụ nữ mang thai không biết tình trạng nhiễm HIV của mình; thiếu hiểu biết về hiệu quả của dự phòng lây truyền mẹ con; nhiều chị em đẻ tại nhà do bà mụ đỡ. Thêm vào đó, đường từ nhà đến cơ sở y tế có dịch vụ phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con còn gập ghềnh, xa xôi.

Để tăng cường công tác dự phòng lây truyền mẹ con cho các khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa, Bộ Y tế đã có nhiều văn bản, công văn hướng dẫn các địa phương, nhằm: Tăng cường phát hiện phụ nữ mang thai có nguy cơ nhiễm HIV thông qua già làng, trưởng bản, cộng tác viên y tế thôn, bản, cán bộ trạm y tế xã; Tăng cường công tác xét nghiệm sàng lọc nhiễm HIV cho phụ nữ mang thai bằng hình thức xét nghiệm lưu động, xét nghiệm tại trạm y tế xã tại nơi có tình hình dịch cao; Phối hợp giữa cơ sở điều trị tuyến huyện với trạm y tế xã và công tác viên y tế thôn bản để sẵn có thuốc ARV điều trị dự phòng lây truyền mẹ con cung cấp cho phụ nữ mang thai nhiễm HIV. Đồng thời, cung cấp kiến thức về nuôi con an toàn đối với phụ nữ mang thai nhiễm HIV, do cộng tác viên y tế thôn bản thực hiện.

Quan trọng nhất là, những người mẹ không may bị nhiễm HIV cần ý thức được rằng, nếu thực hiện đúng phác đồ điều trị, khả năng con sinh ra bị nhiễm HIV là rất thấp. Chính vì vậy, trong quá trình mang thai, bà mẹ nhất định phải tìm đến điểm cung cấp dịch vụ dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, để được bác sỹ tư vấn thời điểm mang thai thích hợp, an toàn.