Du lịch làng nghề truyền thống: Loay hoay trước hội nhập

Hàng lưu niệm Việt khó hấp dẫn khách ngoại

Thiếu đặc trưng

Các mặt hàng lưu niệm truyền thống tuy nhỏ nhưng là kênh quảng bá văn hóa, thúc đẩy du lịch phát triển. Tuy vậy, đi từ Bắc đến Nam, mỗi điểm du lịch các mặt hàng lưu niệm đều na ná nhau, trong khi rất hiếm sản phẩm độc, lạ hút khách ngay từ cái nhìn đầu tiên. Chính vì vậy, hầu như du khách quốc tế đi hàng loạt điểm du lịch ở Việt Nam nhưng mang đồ lưu niệm về nước rất ít, nếu có thì chỉ quanh quẩn mặt hàng tranh thêu, hàng dệt may, các sản phẩm mây tre đan, bưu thiếp, gốm sứ…

Tại liên hoan làng nghề du lịch Hà Nội mới đây, mặc dù có hàng trăm cơ sở sản xuất, doanh nghiệp làng nghề 3 miền tham gia bán sản phẩm, nhưng bà Nguyễn Phương một du khách Hà Nội đi gần hết hội chợ vẫn bối rối không mua được sản phẩm nào thật sự ưng ý. Theo bà Phương - hàng lưu niệm truyền thống của chúng ta thiếu đặc trưng, ít tinh tế, chưa gây tò mò về bản sắc văn hóa, hình ảnh du lịch của Việt Nam đối với du khách. Bà Phương so sánh: Bất cứ ai cầm con búp bê gỗ Matryoshka đều hình dung, tò mò về đất nước Nga xa xôi, hay khi nhận món quà có hình ảnh tháp Effiel, có ai không thầm ngưỡng mộ và ao ước một lần được đặt chân đến thành phố tráng lệ này?

Trăn trở của bà Phương cũng là tâm lý chung của tất cả du khách trong và ngoài nước đối với hàng lưu niệm truyền thống Việt Nam. Nguyên nhân là do sức hấp dẫn của sản phẩm chưa cao, và xuất phát từ việc nhà sản xuất nhỏ, lẻ vẫn chưa mặn mà để thay đổi mẩu mã, sản phẩm nhiều nơi trùng lắp, ít ghi dấu ấn riêng của từng địa phương... Đặc biệt, chất lượng kém nhưng giá các mặt hàng còn khá cao dẫn đến sức mua của khách không nhiều, doanh thu vì thế mà chưa tương xứng với tiềm năng vốn có.

Lơ mơ hội nhập

Chuẩn bị bước chân vào hội nhập nhưng các doanh nghiệp làng nghề lại rất mơ hồ. Bà Nguyễn Thị Nụ - chủ sản xuất khảm trai Nụ Hồng (Hà Nội) khi được hỏi về hội nhập đã không ngại ngần cho biết cơ sở chỉ chú tâm vào sản xuất ra những sản phẩm có chất lượng tốt, chứ không hiểu hội nhập là gì.

Bà Vũ Thị Lệ Hằng - nghệ nhân làng nghề sơn mài Hạ Thái- cho hay, hiện hầu hết bà con trong làng chỉ biết sản xuất các mẫu mã thủ công mỹ nghệ cổ truyền. “Sản phẩm của bà con làm ra thường qua khâu trung gian để tiêu thụ, chứ chưa bao giờ tự ký kết những hợp đồng thương mại nào. Thế nên chúng tôi cũng không quan tâm đến hội nhập ASEAN hay TPP lắm”- bà Hằng nói.

Hà Nội là địa phương có một số lượng lớn cơ sở sản xuất sản phẩm làng nghề truyền thống, vì vậy bà Trần Thị Phương Lan- Phó giám đốc Sở Công Thương Hà Nội khuyến cáo, khi hội nhập hàng truyền thống trong khu vực sẽ có nhiều sản phẩm tương đồng về mẫu mã, chất lượng như hàng của Việt Nam. Thậm chí một số sản phẩm giá rẻ hơn rất nhiều so với hàng Việt Nam. Do đó, “các doanh nghiệp phải thường xuyên thay đổi mẫu mã, thiết kế cho phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng; phải cải tiến quy trình công nghệ, hạ giá thành sản phẩm để làm sao hàng thủ công của Việt Nam tăng được chi tiêu của du khách, tiến vào được các nước trên thế giới”- bà Lan nhấn mạnh.