Doanh nghiệp xuất khẩu cà phê: Cần mạnh tay đầu tư cho công nghệ!

Chật vật vì thị trường cà phê Việt Nam đang bị các doanh nghiệp ngoại tranh thu mua nguyên liệu, nay các doanh nghiệp Việt lại gặp khó khăn hơn khi nhiều đối tác nhập khẩu chậm thanh toán hợp đồng. Phải làm sao để vượt khó khăn và tránh sự thao túng của các doanh nghiệp ngoại?

CôngThương - Theo Hiệp hội cà phê Việt Nam (Vicofa), từ tháng 7/2010 đến nay, giá cà phê xuất khẩu tăng vượt mức 2.000 USD/tấn, có lúc đạt đến 2.600 USD/tấn. Đây là mức giá cao trong vòng mấy năm trở lại đây. Tuy nhiên, trong tháng 2 và tháng 3/2011, các quỹ đầu tư thế giới đã tung vốn để một số doanh nghiệp nước ngoài trực tiếp thành lập nhiều cơ sở thu mua cà phê ngay tại các địa phương thuộc tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông . Đến nay, họ đã mua khoảng 60% lượng cà phê xuất khẩu của cả nước. Bối cảnh này đưa các doanh nghiệp cà phê Việt Nam lâm vào thế yếu.

Ngay tại thời điểm đó, Vicofa và nhóm 20 doanh nghiệp xuất khẩu cà phê hàng đầu Việt Nam đã có văn bản thông báo rằng các doanh nghiệp nước ngoài làm trái luật và có thể gây nhiều hệ lụy. Các doanh nghiệp trong nước sẽ bị “bức tử” vì doanh nghiệp nước ngoài có nhiều lợi thế về vốn hơn, trong khi doanh nghiệp nội khó tiếp cận nguồn vốn do lãi suất quá cao (18-20%/năm). Nhiều ý kiến còn lo ngại rằng, một khi đã thao túng được thị trường thì các doanh nghiệp nước ngoài sẽ thỏa sức ép giá nông dân và gây khó khăn cho việc điều tiết thị trường nội địa.

Tuy nhiên, đi sâu vào phân tích tình hình kinh doanh xuất khẩu cà phê của các doanh nghiệp Việt Nam có thể thấy việc “đổ hết tội” cho các doanh nghiệp nước ngoài có phần chưa thỏa đáng. Khó khăn của các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê trong nước chủ yếu xuất phát từ thực trạng yếu thế về tài chính và thiếu sự liên kết giữa các doanh nghiệp với nhau cũng như liên kết giữa doanh nghiệp với người trồng cà phê. Do yếu về tài chính nên trong thời điểm đáo hạn ngân hàng, hầu hết các doanh nghiệp xuất khẩu đều phải chấp nhận bán hàng để có cơ sở vay tiền. Hầu hết các doanh nghiệp xuất khẩu chọn phương thức bán cà phê giao sau hoặc bán trừ lùi. Khoản trừ lùi trong hợp đồng mua bán với các nhà nhập khẩu vô tình khiến chính các doanh nghiệp xuất khẩu trong nước cạnh tranh và hạ giá bán của nhau. Chẳng hạn, nếu công ty A trừ lùi 50 USD/tấn, lập tức công ty B trừ lùi 60 USD/tấn. Cứ thế mức trừ lùi tăng dần gây thiệt hại không chỉ cho doanh nghiệp, nông dân mà cả hoạt động xuất khẩu cà phê của Việt Nam. Thực tế nhiều năm qua cho thấy, do thói quen làm ăn độc lập nên các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê ít “thỏa thuận với nhau” để tạo được mặt bằng giá ổn định mà thường vẫn kinh doanh chủ yếu theo kiểu mạnh ai nấy làm.

Đồng thời, việc liên kết với người trồng cà phê vẫn chưa được chặt chẽ. Hiện nay trong số gần 150 doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu cà phê chỉ có một số doanh nghiệp lớn đầu tư phát triển vùng nguyên liệu còn đa phần vẫn chỉ làm thương mại thuần túy. Do vậy, các nhà nhập khẩu nước ngoài nắm được sản lượng cà phê của các doanh nghiệp trong nước và lại biết doanh nghiệp trong nước cần bán được hàng để có vốn xoay vòng nên việc ép giá trở thành câu chuyện hàng năm, không tránh khỏi.

Ông Đoàn Triệu Nhạn, nguyên Chủ tịch Vicofa cho rằng, từ trước đến nay chủ yếu Việt Nam xuất khẩu cà phê hạt nên những trường hợp các doanh nghiệp trong ngành cà phê mạnh tay đầu tư xây dựng các nhà máy chế biến được khuyến khích rất nhiều. Cụ thể, vào tháng 9/2010, Công ty Trung Nguyên tiến hành mua lại một nhà máy chế biến cà phê của Công ty Vinamilk với công suất 1.500 tấn cà phê hòa tan và 2.600 tấn cà phê rang xay mỗi năm, thêm vào số lượng 4 nhà máy chế biến Trung Nguyên hiện có. Gần đây nhất, vào giữa tháng 12/2010, Công ty Vinacafe Biên Hòa, đã đầu tư 500 tỷ đồng xây dựng nhà máy chế biến có công suất chế biến 3.200 tấn cà phê hòa tan nguyên chất/năm. Lĩnh vực chế biến cà phê cũng ghi nhận sự góp mặt của nhiều nhà đầu tư nước ngoài đến xây dựng nhà máy chế biến, tập trung gần các vùng nguyên liệu như Công ty TNHH Olam đầu tư xây dựng nhà máy chế biến cà phê công suất 4.000 tấn tại Long An. ..

Mặc dù hiện nay các doanh nghiệp trong nước đang ở vị trí bất lợi khi canh trạnh với các doanh nghiệp nước ngoài vì họ vay được nguồn vốn với lãi suất thấp từ nước ngoài, nhưng theo ông Nhạn, thay vì kêu gọi sự hỗ trợ từ phía Nhà nước để “chữa cháy” nhất thời, các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê trong nước cần phải bắt tay nhau để tổ chức liên kết thành một tập đoàn lớn, đủ sức cạnh tranh với doanh nghiệp nước ngoài.

Theo phân tích của các chuyên gia ngành cà phê, nếu tính toàn bộ chuỗi giá trị của ngành này thì lợi nhuận thu được qua phát triển công nghiệp chế biến cà phê lớn hơn rất nhiều so với  xuất khẩu cà phê nhân. Thực tế cho thấy, trong những năm giá cà phê thế giới lên cao thì giá mua cà phê nhân cũng chỉ bằng khoảng 35-36% giá cà phê hòa tan trên thị trường thế giới. Bình quân 10 năm trở lại đây, giá cà phê nhân thô xuất khẩu chỉ đạt khoảng 29-30% giá cà phê hoà tan. Do vậy, việc khuyến khích gia tăng mạnh vốn đầu tư, kể cả vốn đầu tư nước ngoài vào phát triển công nghiệp chế biến cà phê chính hướng đi chủ đạo của Việt Nam, bởi lợi ích mà nó đem lại rất lớn. Làm được việc này không những giải quyết được bài toán giá xuất khẩu cà phê quá “bèo bọt” hiện nay mà còn góp phần nâng cao giá trị gia tăng cho các sản phẩm cà phê “Made in Vietnam” trên thị trường thế giới, khắc phục được tình trạng nhập siêu vẫn còn khá nghiêm trọng ở Việt Nam thời điểm này.

Mai Ca

baocongthuong.com.vn
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Tin mới nhất

Gạo Việt Nam tiếp tục bị cạnh tranh tại thị trường xuất khẩu truyền thống

Gạo Việt Nam tiếp tục bị cạnh tranh tại thị trường xuất khẩu truyền thống

Philippines đang tìm cách đa dạng hóa nguồn cung gạo, tìm đến những nhà cung ứng tiềm năng, ngoài Việt Nam, điều này tạo nên sức ép cạnh tranh cho ngành lúa gạo
Quý I/2024, xuất siêu nông lâm thủy sản tăng gần 100% so với cùng kỳ

Quý I/2024, xuất siêu nông lâm thủy sản tăng gần 100% so với cùng kỳ

Quý I/2024, tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt 13,53 tỷ USD, tăng 21,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Xuất siêu 3,36 tỷ USD tăng 96,5%.
Tình trạng khan hàng tại Việt Nam đẩy giá cà phê xuất khẩu tăng cao

Tình trạng khan hàng tại Việt Nam đẩy giá cà phê xuất khẩu tăng cao

Giá cà phê Robusta bật tăng 2,71%, tạo đỉnh mới trong 30 năm, giá Arabica tăng thêm 1,38%, lên mức cao nhất trong ba tuần.
2 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu sắn và sản phẩm sắn thu về 291,51 triệu USD

2 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu sắn và sản phẩm sắn thu về 291,51 triệu USD

2 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn của Việt Nam thu về 291,51 triệu USD tăng 8,9% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023.
Xuất khẩu thủy sản sang Australia tăng trưởng 2 con số

Xuất khẩu thủy sản sang Australia tăng trưởng 2 con số

2 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang thị trường Australia đạt 45,15 triệu USD, tăng 18,06% so với cùng kỳ năm 2023.

Tin cùng chuyên mục

Việt Nam tăng mạnh nhập khẩu hạt điều từ Indonesia

Việt Nam tăng mạnh nhập khẩu hạt điều từ Indonesia

2 tháng đầu năm, Việt Nam nhập khẩu từ Indonesia 9.122 tấn hạt điều trị giá gần 10,5 triệu USD, tăng 218% về lượng và tăng 205,3% về kim ngạch so với cùng kỳ.
Đẩy nhanh mở cửa thị trường sầu riêng đông lạnh và dừa tươi sang Trung Quốc

Đẩy nhanh mở cửa thị trường sầu riêng đông lạnh và dừa tươi sang Trung Quốc

Cục Bảo vệ thực vật vừa có văn bản yêu cầu các địa phương rà soát, tổng hợp vùng trồng, cơ sở đóng gói dừa tươi và sầu riêng đông lạnh xuất sang Trung Quốc.
Hội nghị quy tắc xuất xứ trong AKFTA: Thống nhất tiêu chí xuất xứ đa số dòng hàng

Hội nghị quy tắc xuất xứ trong AKFTA: Thống nhất tiêu chí xuất xứ đa số dòng hàng

Kết quả Hội nghị Quy tắc xuất xứ trong Hiệp định Asean- Hàn Quốc (AKFTA) vừa được ban tổ chức công bố với việc thống nhất tiêu chí xuất xứ đa số dòng hàng.
Giá cà phê xuất khẩu tăng khi dự báo nguồn cung từ Việt Nam giảm 20%

Giá cà phê xuất khẩu tăng khi dự báo nguồn cung từ Việt Nam giảm 20%

Vicofa dự báo sản lượng vụ này khoảng 1,6 - 1,7 triệu tấn. Giá Robusta tăng khi xuất khẩu cà phê của Việt Nam được dự báo có thể giảm 20%.
Hàn Quốc đang đề xuất siết kiểm soát thủy sản nhập khẩu

Hàn Quốc đang đề xuất siết kiểm soát thủy sản nhập khẩu

Các chủng nấm Chytrid và bệnh Ranavirus được đưa vào diện kiểm soát trong dự thảo “Đạo luật kiểm soát dịch bệnh thủy sản" của Hàn Quốc.
Xuất khẩu cua, ghẹ sống tăng đột phá, cao gấp hơn 4 lần so với cùng kỳ

Xuất khẩu cua, ghẹ sống tăng đột phá, cao gấp hơn 4 lần so với cùng kỳ

2 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu cua, ghẹ sống của Việt Nam tăng gấp hơn 4 lần so với cùng kỳ năm 2023, đạt 11,3 triệu USD.
2 tháng đầu năm: Malaysia là thị trường nhập khẩu xăng dầu lớn nhất của Việt Nam

2 tháng đầu năm: Malaysia là thị trường nhập khẩu xăng dầu lớn nhất của Việt Nam

Việt Nam nhập khẩu xăng dầu nhiều nhất từ Malaysia trong 02 tháng đầu năm, chiếm hơn 38-39% trong tổng lượng và kim ngạch nhập khẩu, đạt 583.964 tấn.
2 tháng đầu năm: Việt Nam xuất khẩu cá ngừ sang 80 thị trường

2 tháng đầu năm: Việt Nam xuất khẩu cá ngừ sang 80 thị trường

2 tháng đầu năm, xuất khẩu cá ngừ đạt hơn 131 triệu USD, tăng 21%. Đáng chú ý, xuất khẩu cá ngừ sang nhiều thị trường đang tăng phi mã.
Việt Nam là nguồn cung hồ tiêu ngoại khối lớn nhất cho Đức

Việt Nam là nguồn cung hồ tiêu ngoại khối lớn nhất cho Đức

Trong 5 nguồn cung hồ tiêu ngoại khối chủ yếu của Đức, Việt Nam là nguồn cung hồ tiêu ngoại khối lớn nhất trong năm 2023.
Xúc tiến đầu tư phát triển dịch vụ logistics tỉnh Phú Thọ năm 2024

Xúc tiến đầu tư phát triển dịch vụ logistics tỉnh Phú Thọ năm 2024

Sáng ngày 26/3, UBND tỉnh Phú Thọ phối hợp với Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị Xúc tiến đầu tư phát triển dịch vụ logistics tỉnh Phú Thọ năm 2024.
Tỷ giá USD suy yếu thúc đẩy giá cà phê Arabica tăng trở lại

Tỷ giá USD suy yếu thúc đẩy giá cà phê Arabica tăng trở lại

Tỷ giá USD/BRL suy yếu đã lấn át tốc độ hồi phục của dữ liệu tồn kho trên Sở ICE-US, từ đó thúc đẩy lực tăng đối với giá cà phê Arabica.
Nhập khẩu lúa mì từ Brazil tăng mạnh gần 93%

Nhập khẩu lúa mì từ Brazil tăng mạnh gần 93%

Tháng 2/2024 nhập khẩu lúa mì từ thị trường Brazil tăng mạnh 92,5% về lượng, tăng 87,9% về kim ngạch nhưng giảm 2,4% về giá so với tháng 1/2024.
Xuất khẩu thép Trung Quốc tăng kỷ lục

Xuất khẩu thép Trung Quốc tăng kỷ lục

2 tháng đầu năm nay, Trung Quốc xuất khẩu 15,9 triệu tấn thép, tăng 32,6% so với cùng kỳ năm ngoái - mức cao nhất kể từ năm 2016.
Hoa Kỳ tăng nhẹ thuế chống bán phá giá cá tra Việt Nam

Hoa Kỳ tăng nhẹ thuế chống bán phá giá cá tra Việt Nam

Hoa Kỳ đã nâng nhẹ mức thuế chống bán phá giá đối với các doanh nghiệp cá tra Việt Nam so với mức sơ bộ ban hành vào tháng 9/2023.
Mỹ là thị trường xuất khẩu hạt tiêu lớn nhất của Việt Nam

Mỹ là thị trường xuất khẩu hạt tiêu lớn nhất của Việt Nam

2 tháng đầu năm 2024, Mỹ là thị trường xuất khẩu hạt tiêu lớn nhất của Việt Nam với sản lượng đạt 8.735 tấn, tương đương 36,5 triệu USD, chiếm tỷ trọng 28,3%.
2 tháng đầu năm: Tôm Việt "chiếm lĩnh" thị trường Trung Quốc và Mỹ

2 tháng đầu năm: Tôm Việt "chiếm lĩnh" thị trường Trung Quốc và Mỹ

Xuất khẩu tôm Việt Nam 2 tháng đầu năm nay đạt 415 triệu USD, tăng 24% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, thị trường Trung Quốc và Mỹ tăng trưởng mạnh.
Hàn Quốc là thị trường xuất khẩu cao su lớn thứ 3 của Việt Nam

Hàn Quốc là thị trường xuất khẩu cao su lớn thứ 3 của Việt Nam

2 tháng đầu năm 2024, Hàn Quốc là thị trường xuất khẩu cao su lớn thứ 3 của Việt Nam.
Trái ớt Việt Nam bị tăng kiểm tra tại Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)

Trái ớt Việt Nam bị tăng kiểm tra tại Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)

Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) tăng cường kiểm tra ớt nhập khẩu về an toàn thực phẩm.
Lào Cai: Bàn giải pháp thúc đẩy xuất nhập khẩu hàng hóa qua tuyến đường sắt

Lào Cai: Bàn giải pháp thúc đẩy xuất nhập khẩu hàng hóa qua tuyến đường sắt

Vừa qua, UBND tỉnh Lào Cai đã làm việc với Tổng công ty Đường sắt Việt Nam trao đổi các giải pháp tăng cường kết nối logistics thúc đẩy xuất nhập khẩu hàng hóa
Giá cà phê xuất khẩu tăng 4 tuần liên tiếp, chạm mức giá cao nhất

Giá cà phê xuất khẩu tăng 4 tuần liên tiếp, chạm mức giá cao nhất

Khép lại tuần giao dịch 18 - 24/3, giá cà phê Robusta tăng 1,51%, đánh dấu tuần tăng thứ 4 liên tiếp và chạm mức giá cao nhất trong 30 năm.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động