Ở cấp độ vi mô, điều quan trọng nhất đối với các doanh nghiệp là “sự lưu chuyển tự do của hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, lao động kỹ năng và sự lưu chuyển tự do hơn của dòng vốn”. Trong nhiều cuộc thảo luận của các chuyên gia trong khu vực, mục tiêu này của ASEAN chưa đạt được và khó có thể đạt được vì đặt ra tham vọng quá cao, chỉ với thời hạn ngắn. Chính bởi vậy, AEC trở thành một tiến trình chứ không phải là một điểm đến. Tại Hội nghị Cấp cao lần thứ 28 và 29 được tổ chức tại Viêng Chăn (Lào) tháng 9/2016, tiến trình thực hiện các biện pháp ưu tiên đã được tách theo các giai đoạn cụ thể, vì lợi ích của các doanh nghiệp. Những mối quan tâm của ASEAN đã được chuyển trọng tâm vào Kế hoạch tổng thể AEC 2025 và mục tiêu đầu tiên trong kế hoạch này là thực thi các biện pháp còn lại của Kế hoạch tổng thể 2015 ngay trong năm 2016. Tuyên bố Chủ tịch của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 28 và 29 cũng cho thấy diễn tiến chậm của một số khía cạnh trong AEC mà nhiều vấn đề liên quan đến doanh nghiệp.
Mặc dù các vấn đề phi thương mại và phi kinh tế như Biển Đông thường chiếm nhiều thời gian và sự quan tâm của ASEAN trong năm 2016, nhưng yếu tố then chốt của ASEAN luôn là hội nhập kinh tế. Trong khi một số sáng kiến đã được ASEAN đưa ra như Trung tâm Thương mại quốc gia (NTR) sẽ cho phép các doanh nghiệp tìm kiếm thông tin liên quan đến ASEAN ở mọi nơi, nhưng hiện chưa được thực hiện đầy đủ. Một cơ chế hữu ích tiềm năng khác là ra mắt ASSIST (cổng thông tin giải pháp ASEAN về đầu tư, dịch vụ và thương mại, http://assist.asean.org) nhằm giúp các doanh nghiệp đăng ký về các vấn đề mà họ quan tâm. ASEAN cũng thiết lập cổng thông tin về người tìm đường thuế quan ASEAN (http://tariff-finder.asean.org) nhằm giúp các doanh nghiệp nhỏ dễ dàng sử dụng các hiệp định ASEAN. Tuy nhiên, hệ thống này chưa sử dụng ổn định. Khi hoạt động thông suốt, điều này sẽ mang lại lợi ích rất lớn. Thứ nhất, ASEAN sẽ thực hiện thuế quan bằng không với thương mại nội khối, mặc dù một số mặt hàng nông nghiệp vẫn chịu thuế trong một thời gian dài. Thứ hai, sản phẩm chế biến được thử nghiệm mang tính hệ thống, gồm 19 trang liệt kê các sản phẩm có thể xuất khẩu và trong một số trường hợp chưa công nhận, thật khó có thể hình dung là hầu hết các doanh nghiệp nhỏ trong khu vực có thể sử dụng công cụ này, nhất là chỉ bằng tiếng Anh. Thứ ba, công cụ này không thực sự giúp các doanh nghiệp nhỏ sử dụng các quy tắc xuất xứ phức tạp, đặc biệt các hiệp định ASEAN+1. Vì vậy, công cụ này chắc chắn mang lại lợi ích to lớn cho người thụ hưởng, nhưng ít nhất cũng cung cấp thông tin về thuế suất, rất quan trọng với các doanh nghiệp. So sánh với các cam kết dịch vụ và đầu tư, gói cam kết thứ 9 về dịch vụ đã được hoàn thành vào năm 2015 thực sự rất chậm trễ đối với ASEAN vì tất cả các dịch vụ đều được lưu chuyển tự do. Các nhà lãnh đạo tuyên bố gói cam kết thứ 10 sẽ hoàn thành trong năm 2017. Đây là gói cam kết cuối cùng trong khuôn khổ Hiệp định Khung ASEAN về dịch vụ (AFAS) sẽ có tham vọng lớn trong việc thực hiện các điều khoản tốt nhất về dịch vụ…
Hội đồng Tư vấn kinh doanh ASEAN cũng đã đưa ra những khuyến nghị cụ thể để thực hiện các giải pháp cho doanh nghiệp, trong đó đòi hỏi các nhà lãnh đạo ASEAN phải củng cố và tăng cường năng lực của Ban Thư ký ASEAN với lịch làm việc dày đặc và ngân sách hạn chế.
Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) đã chính thức vận hành từ ngày 1/1/2016 khi tất cả 10 thành viên ASEAN thống nhất thực thi một loạt các cam kết toàn diện của khu vực để hình thành cộng đồng. |
TIN LIÊN QUAN | |
Doanh nghiệp nhỏ & vừa: “Xương sống” của nền kinh tế ASEAN |