Định giá thương hiệu- khoảng trống vẫn còn bỏ ngỏ

Toàn cảnh Hội thảo

Theo ông Đặng Quyết Tiến - Phó Cục trưởng CụcTài chính DN (Bộ Tài chính), x ây dựng, phát triển và định giá đúng giá trị thương hiệu là nhu cầu thiết thực đối với mọi loại hình DN. Một số DN nhà nước được các tổ chức uy tín quốc tế ghi nhận giá trị thương hiệu cao, tạo được uy tín trên trường quốc tế. Điển hình như VietinBank đã có bước tiến ngoạn mục khi vươn lên Top 400 Thương hiệu ngân hàng toàn cầu với giá trị thương hiệu đạt 249 triệu USD năm 2016 theo đánh giá của công ty Tư vấn chiến lược và đánh giá thương hiệu hàng đầu thế giới Brand Finance. Tập đoàn Viễn thông quân đội (Viettel) đạt 2,686 tỷ USD; giá trị của Vinaphone là 1,04 tỷ USD; Mobiphone là 391 triệu USD.

Tuy nhiên, nhiều DN vẫn chưa xác định được giá trị thương hiệu, hoặc xác định chưa đầy đủ gây nên những trở ngại không đáng có trong quá trình phát triển. Nhà nước có thể bị thất thoát lớn trong quá trình cổ phần hóa, nhất là giai đoạn tới sẽ cổ phần hóa nhiều tập đoàn, tổng công ty quy mô lớn. DN thiệt thòi trong quá trình cạnh tranh, nhượng quyền thương mại, mua bán sáp nhập... Thậm chí, các đơn vị tư vấn xác định giá trị DN cổ phần hóa, thẩm định giá vẫn còn lúng túng trong việc xác định giá trị thương hiệu...

Tại Hội thảo, các chuyên gia đã tập trung vào các nội dung gồm: Bảo vệ thương hiệu DN; Một số vấn đề về phát triển thương hiệu quốc gia gắn với thương hiệu DN; Thực trạng về việc xác định giá trị DN nói chung và tài sải vô hình nói riêng khi cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước ở Việt Nam thời gian qua và những quy định mới thời gian tới; Kinh nghiệm quốc tế trong xác định giá trị thương hiệu DN và một số lưu ý cho DN Việt Nam...

Ông Lê Ngọc Lâm - Phó Cục trưởng Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ)- cho biết: Thương hiệu của các DN Việt Nam đang gặp phải rất nhiều thách thức. Điển hình là việc bị xâm phạm quyền sở hữu mà đôi khi DN quyết định mở rộng thị trường mới phát hiện ra. Một số các DN trong nước khi bước chân vào sân chơi quốc tế mới ngỡ ngàng khi thương hiệu của mình đã bị kẻ khác đăng ký sở hữu tự khi nào.

Vinataba – một DN sản xuất thuốc lá rất thành công trong thị trường Việt Nam là một ví dụ. Khi DN muốn xuất khẩu ra thị trường thế giới mới nhận ra mọi con đường đã bị chặn khi một Công ty có tên là Putra Salbat Industry đã đăng ký sở hữu thương hiệu này tại tất cả các nước trong khu vực Đông Nam á. Tương tự, Cafe Buôn Ma Thuột, Café Trung Nguyên, bánh phồng tôm Sa Giang, kẹo dừa Bến Tre, nước mắm Phú Quốc… cũng đều trở thành nạn nhân của việc chưa đăng ký sở hữu trí tuệ nên dẫn tới bị xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, từ đó bị mất thương hiệu tại một số địa bàn…

Trên thế giới, thương hiệu được coi là giá trị cốt tủy của DN, có thương hiệu trị giá 70% tổng giá trị tài sản DN. Nhưng ở Việt Nam, việc xây dựng, phát triển và định giá thương hiệu vẫn còn bỏ ngỏ. Nhiều DN Việt đã sản xuất được những sản phẩm có chất lượng cao, song khi xuất ngoại vẫn phải núp dưới tên của các thương hiệu có giá trị trên thế giới mới có thể vào được thị trường quốc tế. Và đương nhiên, các DN Việt xuất ngoại phải mượn danh này sẽ thiệt thòi đủ đường.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân chính của tình trạng trên do các quy định pháp luật tại Việt Nam về vấn đề này chưa đầy đủ theo thông lệ quốc tế, dù tài sản vô hình nói chung hay thương hiệu nói riêng đã được ghi nhận trên các báo cáo tài chính. Để giải quyết vấn đề cơ bản này, gần đây, các cơ quan chức năng đã có một số định hướng, bổ sung các quy định pháp lý, đặc biệt là tiến hành sửa đổi Nghị định 59/2011/NĐ-CP, trong đó chú trọng hơn vào việc xác định giá trị DN, giá trị lợi thế kinh doanh.

Để giải quyết vấn đề này, ngoài việc DN tự giác chủ động thì các cơ quan chức năng cũng cần phải thống nhất về phương pháp đánh giá. Tránh tình trạng việc định giá, nhượng quyền sử dụng thương hiệu, góp vốn liên doanh, liên kết bằng giá trị thương hiệu đối với các DN tư nhân thuộc mọi thành phần kinh tế ở nước ta hiện nay vẫn còn là một khoảng trống đang bỏ ngỏ.