Phiên thương lượng năm nay được cho là có nhiều điểm mới, mới ngay cả về địa điểm họp tại Hải Phòng thay vì Hà Nội như mọi năm. Nét mới nổi bật năm nay là phương pháp tiến hành để đề xuất mức lương tối thiểu vùng được làm bài bản hơn và chi tiết hơn về mặt kỹ thuật. Đặc biệt, trước khi đưa ra các kịch bản điều chỉnh, cả Hội đồng Tiền lương quốc gia- cơ quan được Chính phủ giao tổ chức và xây dựng các phương án điều chỉnh liên quan đến tiền lương cùng Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam- đại diện cho người lao động và Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam- đại diện cho giới sử dụng lao động, đều đã có các khảo sát thực tế.
Phương pháp và các căn cứ để xác định nhu cầu tiêu dùng tối thiểu của người lao động (có tính đến sự thay đổi thói quen tiêu dùng từng thời kỳ) mà bộ phận kỹ thuật Hội đồng Tiền lương quốc gia đề xuất khi xây dựng phương án điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng năm 2017 đã cơ bản được các bên tham gia thương lượng nhất trí. Đó là xác định nhu cầu lương thực thực phẩm bảo đảm dinh dưỡng 2.300kCal/ngày/người, dựa trên “rổ hàng hóa” thiết yếu theo thói quen tiêu dùng nhưng điều chỉnh lại một cách hợp lý như loại bỏ một số mặt hàng không cần thiết như thuốc lá; xác định chi phí nuôi con bằng 70% chi phí tối thiểu cho bản thân người lao động; đưa tiền thuê nhà từ 250.000 - 400.000 đồng/người/tháng vào lương tối thiểu. Đây là điểm mới mà khi tính toán mức lương tối thiểu vùng các năm trước chưa có.
Ba kịch bản cho lương tối thiểu vùng đã được đề xuất trong phiên thương lượng ngày 20/7. Phương án của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam đề xuất mức tăng 11,11% trong năm 2017 với giá trị tuyệt đối giữ nguyên như mức tăng của năm 2016 so với năm 2015. Cụ thể: Vùng I là 3.900.000 đồng, tăng 400.000 so với năm 2016; vùng II: 3.450.000 đồng, tăng 350.000; vùng II: 3.000.000, tăng 300.000 đồng; vùng IV: 2.650.000 đồng, tăng 250.000 đồng.
Trong khi đó phương án của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam năm nay thấp một cách đáng ngạc nhiên khi chỉ đưa ra mức tăng 4 - 5%, và cho rằng đây đã là nỗ lực lớn của mình. Cụ thể: Vùng I: 3.680.000 đồng, tăng 180.000 đồng so với năm 2016; vùng II: 3.250.000 đồng, tăng 150.000 đồng; vùng III: 2.820.000 đồng, tăng 120.000 đồng; vùng IV: 2.500.000 đồng, tăng 100.000 đồng.
Khác với các năm trước, Hội đồng Tiền lương quốc gia năm nay ngay từ đầu cũng có phương án của mình ngõ hầu giảm bớt các căng thẳng kéo dài giữa các bên trên đường đi đến thống nhất phương án trình Chính phủ. Phương án 1: Mức tăng từ 250.000 - 350.000 so với năm 2016, tương đương tăng 9,7-10,4% so với năm 2016; Phương án 2: Mức tăng từ 200.000 - 300.000 đồng, tương đương tăng 8,6%; Phương án 3: Mức tăng từ 200.000 - 250.000 đồng, tương đương 7,1 - 8,3%.
Theo các chuyên gia, tốc độ điều chỉnh lương tối thiểu vùng của Việt Nam những năm qua là khá nhanh nếu như so với các nước trong khu vực. Tuy vậy trong khi các cơ quan chức năng “đau đầu” để đi đến thống nhất con số chung thì dư luận xã hội lại đón nhận với những tâm trạng khác nhau. Trước hết, nó có thể là thêm một gánh nặng cho doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế tuy đã khởi sắc song các khó khăn còn tích tục lại từ các năm trước vẫn để lại dấu ấn dài hơn mong đợi. Khi đó doanh nghiệp buộc phải tìm trăm phương nghìn kế để san sẻ gánh nặng đó không loại trừ sang cả người lao động. Trong khi đó thực tế của việc điều chỉnh lương tối thiểu vùng mặc dù đã cố gắng đi đúng lộ trình đề ra vẫn chưa thực sự được người lao động đón nhận khi nó chưa tạo ra được cơ sở để họ có được tích lũy.
Trước thềm phiên thương lượng thứ 2 sẽ diễn ra vào đầu tháng 8 tại Vĩnh Phúc, Thứ trưởng Bộ Lao động- Thương bình và Xã hội Phạm Minh Huân, Chủ tịch Hội đồng Tiền lương quốc gia cho rằng, các bên cần hết sức cân nhắc để vừa đáp ứng được nhu cầu của người lao động, nhất là khi Việt Nam vẫn ở trong giai đoạn phát triển thấp hiện nay, nhưng đồng thời phải tính thêm khả năng đáp ứng của doanh nghiệp.