Để vùng biên không còn cây thuốc phiện

Ra quân phá nhổ cây thuốc phiện

“Loài hoa độc” vẫn được gieo rắc

Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho thấy, từ năm 2015 trở lại đây, tình hình tái trồng cây thuốc phiện tiếp tục diễn ra ở Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La, Lai Châu, Nghệ An… Trong đó, Lai Châu có diện tích tái trồng cây thuốc phiện được phát hiện nhiều nhất (gần 95.000 m2). Trong năm 2016 và nửa đầu năm 2017, riêng tỉnh Lai Châu đã tổ chức phá nhổ trên 52.000 m2 cây thuốc phiện, trồng ở 52 đám nương thuộc huyện Mường Tè. Trước đó, với mục tiêu “Biên giới không cây thuốc phiện”, trong vòng 2 năm 2015 - 2016, các lực lượng chức năng đã phá nhổ trên 150.000 m2 cây thuốc phiện.

Đặc biệt, hiện tượng gieo trồng cây thuốc phiện theo kiểu “du kích” với quy mô nhỏ tại các địa phương diễn ra khá nhiều. Tại xã Châu Phong (huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An) và các xã Quang Phong, Cắm Muộn, (huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An), cơ quan chức năng đã phát hiện trên 10 hộ trồng cây thuốc phiện (mỗi hộ trồng từ 50 - 70 cây trong tổng số gần 500 cây).

Cũng trong năm 2016, Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế Tà Lùng (Cao Bằng) phát hiện có hơn 3.000 cây thuốc phiện được trồng tại địa bàn thị trấn Tà Lùng, huyện Phục Hòa. Cách đó chưa lâu, Đồn Biên phòng Bạch Đích (Hà Giang) cũng đã phát hiện gần 1.000 cây thuốc phiện được trồng trên địa bàn xã Thắng Mố, huyện Yên Minh.

Mặc dù diện tích cây thuốc phiện được trồng đã giảm nhiều so với những năm trước nhưng hiện tượng người dân vẫn lén lút trồng cây thuốc phiện đang cho thấy, nếu các cơ quan chức năng địa phương không lưu tâm, thiếu các biện pháp tuyên truyền, răn đe thường xuyên, diện tích trồng cây thuốc phiện có thể sẽ tăng trở lại.

Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động

Trước đây, khi bị phát hiện, nhiều đồng bào DTTS vẫn nói, do chưa hiểu biết pháp luật nên không biết, trồng cây thuốc phiện là vi phạm pháp luật. Giờ đây, nhờ công tác tuyên truyền, đại đa số người dân đều hiểu trồng cây thuốc phiện là vi phạm pháp luật. Vậy tại sao, biết vi phạm mà một số hộ vẫn lén lút trồng?

Trả lời cho câu hỏi này, có rất nhiều nguyên nhân. Trong đó, một số đồng bào DTTS, nhất là đồng bào Mông vẫn quan niệm rằng, thân, hoa và nhựa của cây thuốc phiện là một loại “thần dược”, có thể chữa được nhiều loại bệnh khác nhau, nhất là viêm tá tràng, đau bụng kinh niên, viêm khớp… nên cây thuốc phiện chính là một vị thuốc. Một bộ phận khác vốn là đệ tử của “nàng tiên nâu”, hay có bố mẹ, vợ chồng nghiện thuốc phiện nên lén lút trồng để sử dụng. Số còn lại là những kẻ bất chấp quy định của pháp luật để kiếm lợi trên sự đau khổ, tàn tạ của những người nghiện.

Thực tế này cho thấy, để xóa sổ cây thuốc phiện, cần tiếp tục triển khai các biện pháp phòng, chống quyết liệt từ cơ sở. Trong đó, các xã, các bản trong vùng có nguy cơ cao về tái trồng cây thuốc phiện phải tổ chức quán triệt đến từng hộ dân Luật Phòng chống ma túy, đi sâu vào những điều, khoản quy định xử lý người cố tình trồng cây thuốc phiện. Yêu cầu từng hộ gia đình ký cam kết không trồng cây thuốc phiện.

Thậm chí, các thôn bản phải đưa vào hương ước quy định không được trồng thuốc phiện và có những hình thức xử lý tại cộng đồng nếu hộ gia đình nào vi phạm, đồng thời có hình thức khen thưởng với những cá nhân phát hiện, tố giác những hộ vi phạm. Thực tế, bà con trồng thuốc phiện chủ yếu ở các khu vực hiểm trở, khuất lối đi, hoặc những nơi giáp ranh giữa các xã, khu vực rừng nguyên sinh um tùm, rậm rạp. Tinh vi hơn, có hộ còn gieo trồng cây thuốc phiện xen lẫn cùng các loại rau màu nên nếu không có tai mắt của nhân dân thì các lực lượng chức năng rất khó phát hiện.

Song song với công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, các ngành chức năng cần tăng cường kiểm tra các địa bàn trước đây dân thường trồng loại cây này. Về lâu dài, cần có các giải pháp hữu hiệu trong phát triển kinh tế, chuyển đổi cây trồng, vật nuôi, xóa đói, giảm nghèo, nâng cao chất lượng đời sống cho nhân dân. Mô hình chăn nuôi bò thịt, dê, trồng măng ở Sơn La, trồng lúa cho năng suất cao ở Yên Bái, Lào Cai… nhằm xóa bỏ các diện tích trồng thuốc phiện đã phát huy hiệu quả rất cao. Theo đó, cần tiếp tục nhân rộng các mô hình, dự án này ở những nơi thuộc vùng tái trồng cây thuốc phiện. Bởi lẽ, chỉ khi nào người dân có cuộc sống ấm no họ sẽ hiểu và tự nguyện nói không với cây thuốc phiện.