Để nhiều nông sản, thực phẩm an toàn đến tay người tiêu dùng

Hội thảo thu hút đông đảo chuyên gia, doanh nghiệp tham dự

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Như Tiệp - Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản - cho biết: Thống kê đến tháng 6/2016 cho thấy, tỷ lệ cơ sở sản xuất kinh doanh nông lâm thủy sản được kiểm tra chứng nhận đủ điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP) đã tăng lên 79,76% (cuối năm 2015 là 78,3%). Kết quả giám sát trên diện rộng 6 tháng đầu năm 2016 như sau: Tỷ lệ mẫu thịt lợn phát hiện chất cấm salbultamol là 0,42%; mẫu rau chứa tồn dư bảo vệ thực vật vượt ngưỡng chiếm 3,98%; mẫu thịt chứa hóa chất, kháng sinh vượt ngưỡng chiếm 1,3%; mẫu thủy sản các loại chứa hóa chất, kháng sinh, chất cấm vượt ngưỡng chiếm 5,3%. Điều này cho thấy vấn nạn nông sản, thực phẩm bẩn đã được quan tâm xử lý, nhưng không xuể, dù trong 6 tháng đầu năm hàng tấn nội tạng hôi thối, mỡ bẩn, thịt chứa salbultamol, măng ngâm chứa vàng ô… đã bị cơ quan chức năng bắt giữ, xử lý.

Theo bà Lê Việt Nga - Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), tỷ trọng hàng hóa lưu thông qua chợ chiếm trên 40% tổng mức lưu chuyển hàng hóa. Nếu tính mặt hàng thực phẩm tươi sống lưu thông qua chợ thì chiếm đến 70%. Hiện 60% siêu thị có kinh doanh thực phẩm. Tuy nhiên, nếu như hàng hóa trong siêu thị hầu hết đều có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được công bố hợp quy hoặc chứng nhận bảo đảm ATTP của cơ quan quản lý có thẩm quyền và hình thành theo chuỗi (hệ thống Vinmart+ với hệ thống hơn 400 điểm, hệ thống Satrafood với 60 cửa hàng…) thì thực phẩm ở các chợ truyền thống lại chứa nhiều rủi ro mất ATTP hơn.

Xét về yêu cầu kỹ thuật, “Thực phẩm an toàn” là thực phẩm đạt các chỉ tiêu, tiêu chuẩn quy định, có hàm lượng các hóa chất độc và mức độ ô nhiễm các vi sinh vật gây hại ở dưới mức giới hạn cho phép, bảo đảm an toàn cho người dùng - người tiêu dùng và môi trường. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, trong thời gian qua, tình hình vi phạm về an toàn thực phẩm vẫn diễn biến phức tạp, gây lo lắng, bức xúc trong xã hội. Nhiều cơ sở sản xuất kinh doanh chạy theo lợi nhuận không quan tâm đến quyền lợi của người tiêu dùng….

Làm thế nào để người dân được sử dụng thực phẩm an toàn, theo ông Vũ Vinh Phú - nguyên Phó Giám đốc Sở Thương mại Hà Nội, câu hỏi đặt ra tưởng chừng đơn giản song chắc khó có lời giải ngày một ngày hai được. Ông Vũ Vinh Phú phân tích, sản xuất của chúng ta manh mún, nhỏ lẻ, năng suất thấp, giá cả cao, khó cạnh tranh. Sản xuất ở một môi trường không khí, đất và nước tưới còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Các nhà quản lý của chúng ta đôi lúc còn mê mải kiểm soát ở khâu bán lẻ với một chu kì ngắn, còn khâu sản xuất có một chu kỳ dài thì hình như bị buông lỏng. Rõ ràng, chúng ta đang kiểm soát từ ngọn khâu sản xuất.

Tại hội thảo, các chuyên gia cũng cho rằng, hệ thống phân phối quốc gia, việc mua bán ở Việt Nam rất phức tạp, mua bán lòng vòng, không hóa đơn chứng từ, thanh toán tiền mặt là chủ yếu, ít nguồn gốc xuất xứ. Kênh siêu thị tuy có văn minh hơn tuy nhiên mới chiếm 20-25%. Hệ thống phân phối còn một bất cập nữa đó là thực phẩm ngon, sạch có xuất xứ đôi lúc rất khó thâm nhập vào hệ thống siêu thị bởi một số siêu thị lớn ép nhà cung ứng thông qua chiết khấu cao và các chi phí khác…

Để giải bài toán này, ông Vũ Vinh Phú cho rằng, nhà nước cần có những cơ chế chính sách mạnh để khuyến khích sản xuất, phân phối thực phẩm sạch… Cần kiểm soát thị trường một cách chặt chẽ, khuyến khích phát triển theo chuỗi sản xuất, phát triển an toàn, hiệu quả, nếu nhà nước đã tạo điều kiện đầy đủ cho môi trường sản xuất, phân phối sạch thì những tổ chức cá nhân còn vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm minh. Đối với người tiêu dùng, cần sử dụng các quyền lực mềm để tẩy chay những doanh nghiệp, tổ chức cá nhân vi phạm ATTP, ủng hộ những đơn vị làm ăn nghiêm túc trên thị trường.