Đậm đà văn hóa dân tộc Thái

Điệu múa khăn piêu của các cô gái Thái

Lễ hội Hết Chá là lễ tạ ơn của đồng bào Thái nhằm bày tỏ lòng thành kính với thầy mo, người mà đôi khi dân bản nhờ cậy mỗi khi có bệnh hoặc vấn đề về tâm linh. Chuyện kể rằng xưa kia người Thái rất nghèo, không có tiền mua thuốc chữa bệnh, thường đến nhờ thầy mo (thầy cúng). Thầy mo dùng mẹo và nhờ thần linh nên đã chữa được bệnh cho dân làng. Để tỏ ơn cứu chữa, nhiều người xin được làm con nuôi của ông và rồi cứ mỗi dịp cuối năm, thường vào 29, 30 Tết âm lịch, con cháu lại đến tạ ơn. Nhưng thời điểm đó thầy đang bận rộn nên ấn định lễ tạ ơn sẽ tổ chức vào mỗi tháng 3 hàng năm.

Rước cây nêu trong lễ hội Hết Chá

Mọi hoạt động trong lễ hội diễn ra xung quanh một cây nêu. Thân cây nêu được làm bằng tre, các nhánh được làm bằng các thanh gỗ và nhiều que tre dùng để treo các mô hình con vật và công cụ lao động được làm rất công phu từ các chất liệu bằng gỗ, mây, tre, giấy, chỉ màu... Dưới gốc cây nêu đặt nhiều loại nhạc cụ như: Trống, chiêng, đàn, sáo và một bộ nhạc công để múa Tăngbu (điệu múa dân tộc) cùng rất nhiều loại vật dụng dùng cho lễ hội.

Phần lễ là dịp để người con nuôi bày tỏ lòng thành kính với thầy mo đã chữa bệnh cho mình, thể hiện tính nhân văn sâu sắc. Với những tích truyện xưa được kể và dựng lại bởi chính những người dân bản. Những người tham dự lễ hội sẽ được truyền dạy kinh nghiệm sản xuất, cũng như nghe những lời răn dạy để sống tốt hơn.

Thầy mo khấn mời thần linh về dự

Các con nuôi tỏ lòng thành kính với thầy mo

Cùng với phần lễ, phần hội diễn ra sôi nổi, mô phỏng lại cuộc sống bình dị thường ngày của đồng bào dân tộc Thái trong suốt quá trình dựng bản và xây dựng đời sống mới. Với nhiều hình ảnh được tái hiện vô cùng dí dỏm, sinh động như: Đi săn, lên nương, bắt cá hay lên rừng lấy măng... Ấn tượng hơn cả là hình ảnh tập cày ruộng, nhắc về nền văn minh lúa nước của dân tộc ta từ xa xưa với những kinh nghiệm hay trong sản xuất. Bà con dân bản cùng hòa mình vào không khí vui tươi, múa hát trong tiếng trống, tiếng chiêng rộn rã để thêm yêu lao động, yêu cuộc sống hơn.