Nhiều diện tích cây trồng của Đăk Lăk bị thiệt hại do khô hạn |
Đặc biệt, 7.631 hộ dân bị thiếu nước sinh hoạt, chủ yếu ở các hộ sử dụng nước từ giếng đào. Một số giếng khoan của công trình cấp nước tập trung cũng đã bị thiếu nước do lượng nước ngầm giảm nhanh. Tại thành phố Buôn Ma Thuột, từ ngày 5/3/2016, công ty cấp thoát nước đã phải cắt giảm 20% (từ 50.000 m3/ngày đêm xuống còn 40.000 m3/ngày đêm) và áp dụng lịch cấp nước luân phiên. Dự kiến, thời gian tới phải cắt giảm 50% (chỉ cung cấp 25.000m3/ngày đêm) để phù hợp với nguồn nước đang suy giảm nhanh. Các địa phương đang bị khô hạn, thiếu nước nghiêm trọng như Ea H’leo, Krông Buk, Ea Súp, Buôn Đôn, Cư M’gar, Krông Năng và Thị xã Buôn Hồ. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang tham mưu UBND tỉnh Quyết định công bố tình trạng thiên tai cấp độ 1 tại 7 huyện trong tỉnh.
So với trung bình nhiều năm, lượng dòng chảy các sông trên địa bàn tỉnh thiếu hụt phổ biến từ 50 - 70%. Dòng chảy các sông suối trong tháng 1/2016 chỉ đạt khoảng 30 - 50% so với cùng kỳ năm 2015. Các suối nhỏ trên địa bàn các huyện như Ea Hleo, Krông Buk, Cư Mgar đã bị cạn kiệt không còn dòng chảy. Mực nước ngầm phổ biến thấp hơn cùng kỳ năm 2015 khoảng 3 - 6m, một số vùng do khoan giếng để khai thác nước ngầm tầng sâu đã làm cho lượng nước ngầm ở tầng nông giảm mạnh hoặc không có nước. Toàn tỉnh có 770 công trình thủy lợi lớn, vừa và nhỏ, gồm: 599 hồ chứa (dung tích khoảng 630 triệu m3), 56 trạm bơm, 115 đập dâng. Hiện nay, các đập dâng không bảo đảm năng lực thiết kế do dòng chảy bị thiếu hụt, nhiều đập dâng trên suối nhỏ không hoạt động được do suối khô cạn. Dung tích các hồ chứa giảm nhanh, tổng dung tích nước hồ chứa chỉ còn khoảng 200 triệu m3, tập trung chủ yếu ở 3 hồ chứa lớn Ea Súp Thượng, Krông Buk hạ và Buôn Yong. 68 hồ chứa nhỏ đã khô hoàn toàn. Dự báo, toàn tỉnh sẽ có khoảng 80.000 ha cây trồng đứng trước nguy cơ bị hạn, trong đó khoảng 70.000 ha cà phê, hồ tiêu và 10.000 ha lúa nước; số hộ dân bị thiếu nước sinh hoạt khoảng 25.000 hộ.
Để triển khai công tác chống hạn, Đăk Lăk chỉ đạo chủ đập các hồ chứa bảo đảm điều kiện an toàn, chủ động nâng cao ngưỡng tràn để tăng dung tích trữ nước vào cuối mùa mưa; nạo vét các tuyến kênh dẫn, cửa vào của cống lấy nước, khơi thông dòng chảy, đắp đập tạm để giữ nước, lắp đặt các trạm bơm dã chiến để bơm nước từ sông suối và từ dung tích chết của hồ chứa, xây dựng một số trạm bơm chống hạn ở các vùng ven sông có nguồn nước như ở huyện Lắk, Krông Bông, Krông Ana, Cư Kuin, Ea Kar...; đào, khoan giếng để khai thác nước ngầm; bơm chuyền hoặc xả nước từ những công trình có nguồn nước dư thừa hỗ trợ cho những công trình không đủ nước. Vận hành công trình tưới tiết kiệm, khuyến cáo nhân dân chuyển đổi mùa vụ gieo trồng sớm, sử dụng giống cây ngắn ngày, chịu hạn hoặc chuyển đổi diện tích trồng lúa không đảm bảo nguồn nước sang trồng cây trồng cạn; thực hiện tủ gốc hoặc phủ màng nilon hạn chế bốc hơi.