Đa dạng thị trường để giảm rủi ro

Xe hàng nông sản chờ xuất khẩu sang Trung Quốc tại Cửa khẩu Tân Thanh, Lạng Sơn

Trung Quốc tiếp tục là thị trường chủ yếu

Là hợp tác xã (HTX) chuyên về sản xuất, chế biến nông sản công nghệ cao, mỗi năm HTX Anh Đào (TP. Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng) sản xuất, chế biến gần 1.000 tấn nông sản, doanh thu đạt hơn 100 tỷ đồng/năm. Mặc dù rất tự tin với chất lượng sản phẩm của HTX nhưng anh Nguyễn Công Thừa - Chủ nhiệm HTX cho hay: Muốn bán giá tương xứng với chất lượng sản phẩm là không đơn giản, vì hàng Trung Quốc “đội lốt” rau quả Đà Lạt khá nhiều, giá lại rẻ hơn. Trong khi đó, người tiêu dùng không phải ai cũng có kiến thức để phân biệt đâu là rau quả Đà Lạt, đâu là rau quả Trung Quốc?

Bên cạnh cái khó vì bị hàng Trung Quốc cạnh tranh, nhiều nông dân lại khổ sở bởi sản phẩm làm ra chủ yếu là xuất sang Trung Quốc, mà thị trường đông dân nhất thế giới này lại luôn “diễn biến khó lường”. Câu chuyện xoài, dưa hấu, thanh long, gừng… ùn tắc, đổ đống tại một số cửa khẩu sang Trung Quốc

hời gian qua là những minh chứng cụ thể.

Nếu như năm ngoái, xuất khẩu rau quả sang thị trường Trung Quốc chiếm 73,6% tổng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này, thì năm nay, con số này đã tăng lên 77,3%. Điều này cho thấy, Trung Quốc đã và đang ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với xuất khẩu rau quả của Việt Nam.

Tuy nhiên, thay vì phần lớn rau quả từ Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc theo đường tiểu ngạch và không được dán nhãn xuất xứ như trước kia, tới đây, hoa quả Việt Nam khi xuất khẩu sang tỉnh Quảng Tây (một trong hai điểm trung chuyển cho hoa quả từ Việt Nam sang các tỉnh, thành phố của Trung Quốc) sẽ phải tuân thủ các quy định về nhãn mác xuất xứ; bao gồm: Tên sản phẩm hoa quả, nguồn gốc xuất xứ, tên hoặc mã số nhà xưởng đóng gói bằng tiếng Trung hoặc tiếng Anh... Đây sẽ một rào cản với các doanh nghiệp vốn không phải tuân thủ nhiều tiêu chuẩn khi xuất khẩu nông sang thị trường Trung Quốc.

Thực tế, với sản lượng xuất khẩu luôn dẫn đầu, có thể nói doanh nghiệp và người nông dân nhìn thấy trước rủi ro nếu phía Trung Quốc áp dụng các quy định này.

Tìm đầu ra cho nông sản

Trước nỗi lo vì nông sản mãi phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, ông Trần Tuấn Anh - Bộ trưởng Bộ Công Thương cho rằng: Trung Quốc đang là thị trường lớn nhất, có sức tiêu thụ mạnh nhất. Lợi thế của chúng ta là nước láng giềng, lại có những mặt hàng nông sản mà nước bạn cần. Việc một số sản phẩm của chúng ta bị ùn ứ là do tiêu thụ chủ yếu qua đường tiểu ngạch. Đây là kênh không chính thống, cả ta và Trung Quốc đều không kiểm soát được chất lượng sản phẩm, không ký kết hợp tác giao thương nên khi Trung Quốc xiết chặt, chúng ta lập tức gặp khó khăn. Tới đây, để không bị lệ thuộc vào thị trường Trung Quốc, cách duy nhất là chúng ta phải tích cực tìm kiếm, khai thác nhiều thị trường mới.

Tại buổi đối thoại cùng nông dân mới đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng cho biết: Hiện, Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các bộ, ngành liên quan đang tiếp tục hoàn thiện chính sách, chỉnh sửa và bổ sung Nghị định 210 về thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp. Tới đây, Chính phủ, Quốc hội, các đoàn công tác bộ, ngành đi đâu phải lưu ý tới việc tìm thị trường, giới thiệu nông sản của Việt Nam. Quan trọng hơn cả là người nông dân, HTX, tổ hợp tác và doanh nghiệp sản xuất phải theo tín hiệu của thị trường; phân phối phải đáp ứng được thị hiếu người tiêu dùng. Phải xây dựng quy hoạch sản xuất theo vùng, để làm sao sản xuất phù hợp với năng lực, điều kiện địa phương.