Chuyện giữ rừng ở Vằng Kheo
Dân tộc thiểu số & Miền núi 29/09/2017 13:09 Theo dõi Congthuong.vn trên
Rừng được bảo vệ sẽ tác động tốt tới môi trường sinh thái |
Trước năm 2014, khi chương trình UN –REDD chưa được triển khai ở Vằng Kheo, đồng bào Dao ở Vằng Kheo cứ thích là vào rừng chặt cây, thậm chí cả người dân ở các thôn khác cũng đến Vằng Kheo để chặt cây. Những cánh rừng của Vằng Kheo khi ấy nham nhở, nghèo kiệt, góp phần đưa Bắc Kạn vào danh sách một trong các tỉnh có số vụ vi phạm lâm luật cao nhất.
Thôn Vằng Kheo ở cách trung tâm xã 5 km, đường đi lại khó khăn, điện chưa có… nên người Dao ở Vằng Kheo chưa ai nghe đến cụm từ “biến đổi khí hậu, giảm nhẹ thiên tai”. Nhiều người ở Vằng Kheo chỉ nghĩ đơn giản là rừng của thôn mình, mình cần thì mình chặt…
Mọi việc chỉ bắt đầu thay đổi khi trưởng thôn Vằng Kheo – chị Triệu Thị Luyến được tham gia vào Chương trình UN-REDD. Đến đây, nghe các cán bộ của chương trình chia sẻ, tập huấn, chị Luyến mới hiểu vì sao trước đây, tháng 9 ở Vằng Kheo đã lạnh, ra đồng là phải áo trong áo ngoài; vậy mà giờ đây, tháng 9 có nhiều ngày trời vẫn như mùa hè…
Trở về thôn, chị Luyến bắt tay ngay vào việc tuyên truyền cho người dân trong bản: “Ban đầu mọi người không muốn nghe đâu, chúng tôi phải lồng vào các buổi họp thôn, buổi họp nào cũng nhắc đến rừng. Tôi còn thuyết phục các ông bà cao tuổi, có uy tín trong bản đứng ra kể chuyện về rừng để mọi người cùng hiểu, rừng quan trọng như thế nào, rừng đã gắn bó với người Vằng Kheo ra sao. Từ khi rừng bị chặt phá nhiều, môi trường, nguồn nước ở Vằng Kheo bị tác động như thế nào”…
Tất cả đều chỉ là những câu chuyện nhỏ, gắn với thôn bản nhưng dần dần, người Dao ở Vằng Kheo cũng hiểu ra phần nào về tác hại của việc phá rừng và suy thoái rừng. Thêm vào đó, với việc được chi trả 200.000 đồng/héc-ta rừng được quản lý và bảo vệ, người dân ở Vằng Kheo bắt đầu có ý thức hơn trong việc giữ rừng và rất tích cực tham gia trồng rừng…
Từ chỗ rừng không ai quản lý, nay Vằng Kheo đã thành lập 4 tổ bảo vệ rừng, mỗi tổ gồm 5 người. Các tổ có nhiệm vụ đi kiểm tra và phát hiện những trường hợp chặt phá rừng trái phép. Từ ngày có các tổ bảo vệ, người ở các thôn khác không ai dám vào rừng của Vằng Kheo để chặt cây; bản thân người dân ở Vằng Kheo, mỗi khi có nhu cầu dựng nhà cũng đều phải xin phép thôn. “Đường ra trung tâm xã giờ đã bớt khó khăn hơn, nên nhiều người đã mua gạch, xi măng về xây nhà. Chỉ có một vài hộ nghèo không có khả năng xây nhà thì được thôn tạo điều kiện cho chặt một vài cây gỗ về làm nhà. Những trường hợp nhà có việc lớn cần dùng nhiều củi đốt, cũng chỉ được phép chặt tỉa những cây đã khô...” – Trưởng thôn Triệu Thị Luyến cho biết.
Với hơn 35 héc-ta rừng tự nhiên và hơn 300 héc-ta rừng khoanh nuôi, mỗi năm số tiền thôn Vằng Kheo nhận được cho công tác bảo vệ rừng là hơn 60 triệu đồng. Với số tiền này, 1 phần được thôn giữ lại làm quỹ thôn, 1 phần chia lại cho bà con. Năm 2015, lần đầu tiên nhận được khoản tiền này, Vằng Kheo đã dùng 30 triệu đồng để làm đường sản xuất, từng bước xóa bỏ cảnh bà con phải đi những con đường nhỏ hẹp, lầy lội để đi làm nương rẫy. Số tiền còn lại, cuối năm được chia đều cho 23 hộ trong thôn để các gia đình thêm vào tiền sắm Tết.
Giờ thì Trưởng thôn Triệu Thị Luyến đã hiểu rất rõ thế nào là “biến đổi khí hậu, giảm nhẹ thiên tai”, những buổi tham gia mạng lưới người DTTS trong Chương trình UN-REDD Việt Nam không chỉ giúp người phụ nữ Dao này mạnh dạn, cởi mở hơn; mà hơn thế còn từng bước thay đổi suy nghĩ, nhận thức của đồng bào DTTS trong việc bảo vệ và phát triển rừng. Những cánh rừng theo đó sẽ được bảo vệ tốt hơn khi người dân sống ở gần rừng hiểu đúng giá trị của rừng.
Chương trình UN-REDD Việt Nam (Chương trình hợp tác của LHQ về Giảm phát thải từ phá rừng và suy thoái rừng ở các nước đang phát triển) giai đoạn 2 được triển khai tại 6 tỉnh: Lâm Đồng, Cà Mau, Bình Thuận, Hà Tĩnh, Bắc Kạn và Lào Cai. Đây là một cơ hội đầu tư lớn, là nguồn lực tài chính mới bền vững và là một chính sách khuyến khích đủ mạnh để ngăn chặn mất rừng và suy thoái rừng. |