Chưa đến 1% doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp

Toàn cảnh diễn đàn

Phát biểu tại diễn đàn, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết: Với sự nỗ lực của cả Chính phủ và DN nên đầu tư từ khu vực tư nhân vào nông nghiệp, nông thôn thời gian gần đây tăng lên đáng kể, đóng góp quan trọng cho sự tăng trưởng của ngành. Số lượng DN đầu tư vào nông nghiệp tăng từ 2.397 DN năm 2007 lên 3.640 DN năm 2015, 9 tháng đầy năm 2016 là 4.080 DN. Đã có nhiều nhà đầu tư thành công và trở thành những đầu tầu về ứng dụng khoa học công nghệ cao, phát triển thị trường, tạo động lực phát triển cho nhiều vùng, địa phương và nhiều lĩnh vực.

Bên cạnh những kết quả đạt được thì theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, đầu tư của DN vào nông nghiệp, nông thôn còn rất nhiều hạn chế, thiếu ổn định và chưa tương xứng với tiềm năng, cũng như nhu cầu phát triển của ngành. Tỷ trọng DN đầu tư vào sản xuất nông nghiệp chỉ chiếm dưới 1% trong tổng số DN của cả nước và đa phần có quy mô vốn nhỏ, số DN có quy mô vốn dưới 5 tỷ đồng chiếm 55%. Bên cạnh những DN đầu tư bài bản chuyên nghiệp, vẫn còn nhiều DN đầu tư chủ yếu dựa vào việc khai thác nguồn lực tài nguyên, chưa quan tâm đầu tư một cách căn cơ, ứng dụng khoa học công nghệ, hoặc đầu tư thiết bị hiện đại, chế biến sâu để tăng giá trị gia tăng… Những khó khăn, hạn chế nêu trên, có nguyên nhân lớn từ những rào cản của cơ chế, chính sách và nhiều thủ tục hành chính chưa được cải thiện.

TS Nguyễn Anh Tuấn – Viện trưởng Viện Chiến lược chính sách phát triển Nông nghiệp Nông thôn chỉ rõ, đất đai và tín dụng là những rào cản chính của DN khi đầu tư vào nông nghiệp. Cụ thể, về đất đai có đến 63% DN kêu là khó khăn, 46% kêu là rất khó khăn; về tín dụng, có đến 70% DN kêu khó khăn khi tiếp cận. Các lĩnh vực khác như bảo hiểm cũng có đến 82,5% DN chưa tiếp cận được; KHCN thì có 77% DN kêu là khó khăn trong việc tiếp cận các chính sách.

Chia sẻ quan điểm của mình, hầu hết các DN đều cho hay, đất đai là rào cản lớn khiến DN ngại đầu tư vào nông nghiệp. Nguyên nhân do, trên thực tế đất đai thuộc sở hữu của Nhà nước, nông dân không có quyền bán mà chỉ có cho thuê hoặc liên kết, như vậy những điều kiện để tích tụ đất ruộng đất rất khó. Bên cạnh đó, chính sách khuyến khích chuyển đổi, tích tụ ruộng đất nông nghiệp dưới hình thức trang trại, cánh đồng lớn, đã được thực hiện nhưng hầu như chỉ ở quy mô nhỏ và mô hình điểm do đó chưa tạo được động lực mạnh mẽ cho DN cũng như người dân thực hiện. Muốn khuyến khích DN đầu tư làm nông nghiệp nhà nước cần có thêm nhiều cơ chế chính sách đủ mạnh tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho DN hoạt động và phát triển. Ngoài khó khăn về tiếp cận đất đai, các DN cũng đang gặp khó về việc tiếp cận vốn.

Để tiếp tục thu hút đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, ông Tuấn cho biết, Bộ Nông nghiệp và Nông thôn đang rất tích cực triển khai Nghị quyết số 19/NQ-CP ngày 28/4/2016 về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 16/5/2016 về hỗ trợ và phát triển DN đến năm 2020 kết nối với hệ thống một cửa để giảm thiểu các thủ tục kinh doanh, tạo điều kiện tốt nhất cho DN.Bộ thành lập Nhóm thu hút đầu tư nông nghiệp, nông thôn với sự tham gia của các cơ quan quản lý thuộc Bộ và các DN nòng cốt. Thành lập văn phòng PSAV và 7 nhóm công tác PPP: Cà phê, chè, Rau quả, thủy sản, hóa chất trong nông nghiệp, ngành hàng chung và tài chính nông nghiệp.

Tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường và đại diện của VCCI đã ký thỏa thuận hợp tác giữa Bộ và VCCI về việc hợp tác để cùng thúc đẩy hoạt động đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn của các DN Việt Nam. Theo đó, một số nội dung hợp tác giữa Bộ NN&PTNT với VCCI trong thời gian tới là: Tăng cường hoạt động phối hợp giữa Bộ NN&PTNT và VCCI vì DN kinh doanh, đầu tư trong nông nghiệp; Thành lập câu lạc bộ DN (hoặc nhóm công tác các DN đầu tư vào nông nghiệp); Hình thành Chương trình liên kết đầu tư xây dựng chuỗi giá trị cho từng nhóm sản phẩm cụ thể; Phối hợp bình xét trao giải thưởng dành cho các DN tiêu biểu đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.