Chốc thoáng một nhà đàm phán

Trông ông có phần gầy và già hơn những lần gặp trước. Một đồng nghiệp chúng tôi bảo: “Trông ông Tuyển gày đến độ sắt người lại”.

Nhưng điều bất ngờ đến ngỡ ngàng lại đến từ câu chuyện của ông. Vừa kỷ niệm sinh nhật lần thứ 73 tháng trước, ông Tuyển cho biết ông vừa mới trở về sau khi làm một vòng trái đất trong công việc của một nhà đàm phán. Ông nói có phần hào hứng và cho biết ông bay sang châu Âu để đàm phán với EU liên quan đến bản hiệp định thương mại tự do giữa hai bên. Rồi sau đó ông bay sang Mỹ để đàm phán TPP. “Đợt bão tuyết dữ dội vừa qua ở Mỹ có lúc đã giữ tôi đến 6 tiếng trên máy bay”- ông kể. Đàm phán TPP xong ông lại đi ngang Thái Bình Dương để trở về nhà.

Không rõ đây là chuyến đi vòng quanh trái đất lần thứ bao nhiêu của ông. Còn nhớ hồi tháng 8 năm 2002, sau khi rời chức vụ Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An, ông được bổ nhiệm trở lại chức vụ trước đó là Bộ trưởng Bộ Thương mại thay người tiền nhiệm là ông Vũ Khoan được bổ nhiệm làm Phó Thủ tướng Chính phủ. Từ đây ông - trong vai trò Trưởng đoàn đàm phán của Chính phủ Việt Nam bắt đầu cuộc "chạy marathon" vào WTO. 7 năm trước đó Việt Nam chính thức gửi đơn xin gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) tới trụ sở của WTO tại Geneva, Thuỵ Sĩ mở đầu cho 11 năm với trên 200 cuộc đàm phán và 28 đối tác đàm phán song phương của Việt Nam. Ông đóng vai trò quan trọng và có nhiều đóng góp trong quá trình đàm phán này. Không những vậy phong cách đàm phán của ông đã gây ấn tượng mạnh với các đối tác. Nhiều người vẫn nhớ câu nói nổi tiếng của ông “vào WTO chậm một năm cũng như lấy vợ chậm nhưng đẹp” khi Việt Nam đang ở trong một trong những vòng đàm phán khó nhất với Mỹ và các đối tác. Trong vai trò là Trưởng đoàn Đàm phán Chính phủ về kinh tế và thương mại quốc tế, ông và các đối tác đã đem lại một cái “Happy End” khi cùng đặt bút ký thỏa thuận mở đường cho Việt Nam trở thành thành viên thứ 150 của WTO.

Trong câu chuyện bên lề hội thảo của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư, thay vì đúc kết những triết lý đàm phán, ông Tuyển chia sẻ, liên quan đến đàm phán FTA với EU, cả hai bên đều cố gắng để đúc kết bản FTA như hạn định. Riêng đàm phán TPP tình hình có khác khi có thể phải đợi đến tháng 5 tới mới có thể có được những thỏa thuận chốt. Rồi ông cho biết thêm: “Tháng 3 tới đây sẽ có một cuộc họp Bộ trưởng các nước tham gia đàm phán TPP”.

Chúng tôi kết thúc câu chuyện bằng việc hỏi giữa các phiên đàm phán ông thường làm gì. Ông Tuyển dí dỏm cười bảo ông dồn sức đọc tài liệu để biết được sở trường sở đoản của đối phương. Rít một hơi thuốc sau khi chiêu một ngụm nước chè, ông vội quay trở vào hội trường, nơi hàng chục chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước đang chờ phần bình luận của ông về bản báo cáo về kinh tế vĩ mô được công bố hôm ấy.