Chính sách hỗ trợ cho nghệ nhân: Đừng để chậm trễ

Nghệ An:

Ông Trương Sông Hương với chiếc đàn tứ dù chế bằng vỏ hộp bánh nhưng cho âm thanh khá chuẩn

Nghị đinh 109/2015/NĐ – CP quy định trợ cấp sinh hoạt hàng tháng, bảo hiểm y tế, hỗ trợ chi phí mai táng đối với nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn. Trong đó áp dụng cụ thể với các trường hợp như: có thu nhập bình quân đầu người hàng tháng thấp hơn mức lương cơ sở do Chính phủ quy định (tại thời điểm ban hành Nghị định này là 1.150.000 đồng) và nằm trong độ tuổi từ 55 tuổi trở lên đối với nữ và đủ 60 tuổi trở lên đối với nam, người khuyết tật nặng hoặc đặc biệt nặng; người mắc một trong các bệnh cần chữa trị dài ngày theo danh mục do Bộ Y tế quy định. Mức áp dụng hỗ trợ là 700.000 đồng – 850.000 đồng và 1.000.000 đồng đối với từng đối tượng. Bên cạnh đó, các nghệ nhân còn được ngân sách nhà nước đóng bảo hiểm y tế với mức đóng như đối với người thuộc hộ gia đình nghèo, hỗ trợ chi phí mai táng

Là người con đầu tiên của dân tộc Thổ được phong là nghệ nhân ưu tú trong đợt xét tặng lần thứ nhất, nghệ nhân Trương Sông Hương (ở xóm Sơn Tiến, xã Thọ Hợp, huyện Quỳ Hợp) được biết đến là người có nhiều đóng góp xuất sắc trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Trong đó, nổi bật nhất là những nỗ lực của ông trong việc sáng tạo, sưu tầm, lưu giữ các làn điệu dân ca, dân vũ của dân tộc Thổ. Bên cạnh đó, nhiều năm qua, với vai trò là chủ nhiệm Câu lạc bộ văn hóa dân gian dân tộc Thổ ở làng Sơn Tiến, ông đã tham gia giảng dạy cho hàng trăm người về những làn điệu dân ca truyền thống của dân tộc. Chính ông là “tác giả” của cây đàn Tính tang, chiếc đàn giản dị được làm từ những ông tre to nhỏ khác nhau, có thể gõ lên được nhiều bản sắc riêng biệt của nhạc cụ dân tộc Thổ. Gắn bó với công việc sưu tầm, lưu giữ, truyền dạy nhiều năm nhưng khi hỏi về công việc của mình, ông tự nhận hoàn toàn là một niềm đam mê và thành quả lớn nhất có được chính là “giữ lại được bản sắc văn hóa dân tộc”… Riêng với danh hiệu nghệ nhân ưu tú mà nhà nước vừa phong tặng ông xem đó là một động lực to lớn để ông có thể tiếp tục sáng tạo và cống hiến.

Dàn nhạc tự chế của ông Hương

Tính đến thời điểm này toàn tỉnh Nghệ An có 1.727 nghệ nhân nhưng trong số này chỉ có 39 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu nghệ nhân ưu tú. Những năm qua, với những đóng góp tích cực trên lĩnh vực văn hóa, văn nghệ các nghệ nhận đã góp phần quan trọng vào việc gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống của quê hương, trong đó nổi bật là dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh, dân ca dân vũ của người H.Mông, người Khơ Mú, văn học dân gian, nhạc cụ dân tộc, chữ viết của các dân tộc Thái, Thổ… Trong số hơn 600 nghệ nhân ưu tú, nghệ nhân nhân dân được nhà nước phong tặng trong dịp đầu tiên thì Nghệ An cũng là một trong những tỉnh có số nghệ nhân được phong tặng nhiều nhất. Việc phong tặng, không chỉ là sự ghi nhận đánh giá cao của nhà nước với những đóng góp to lớn của các nghệ nhân mà còn cho thấy sự quan tâm của Đảng và nhà nước đối với những con người tài năng của dân tộc.

Tại Nghệ An, việc thực hiện Nghị định 109 càng có ý nghĩa bởi trên thực tế, các nghệ nhân đều xuất thân từ những người nông dân, những người lao động bình thường vì vậy đa phần họ không có lương. Nhiều người trong số đó tuổi đã cao và không còn nhiều thời gian để chờ đợi như nghệ nhân Trần Thị Như (xã Đồng Thành, Yên Thành) năm nay đã 98 tuổi, nghệ nhân Lô Khánh Xuyên (Mường Nọc, Quê Phong) – 86 tuổi, Lê Xuân Hiếu (Hoa Sơn – Anh Sơn) – 89 tuổi… Nói thêm về điều này, ông Đậu Ngọc Tuân – Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện Quỳ Hợp cũng cho biết: Nhiều năm qua, các nghệ nhân trên địa bàn đã đóng góp rất nhiều cho hoạt động văn hóa ở cơ sở. Tuy nhiên, do điều kiện hiện nay ở các địa phương nên việc hỗ trợ thường xuyên cho các nghệ nhân hầu như không có và đây thực sự là một thiệt thòi.

Trước sự chậm trễ này, thời gian qua Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Nghệ An cũng đã tham mưu cho UBND tỉnh Nghệ An để chỉ đạo triển khai thực hiện việc hỗ trợ chính sách theo quyết định 109 của CP cho các nghệ nhân ưu tú có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn. Đến ngày 2/12/2016, UBND tỉnh cũng đã có văn bản đề nghị Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch, Sở Lao động Thương binh và Xã hội và các ban ngành liên qua cần sớm phối hợp để Nghị định đi vào cuộc sống.