Cần thay đổi tư duy tiêu thụ sản phẩm

Thích bán cho thương lái vì không khắt khe về chất lượng

Mỗi năm thu hoạch từ 2 - 3 tấn tiêu hạt, nhưng ông Vũ Văn Dũng (thôn 5, xã Ia Pal, huyện Chư Sê) hầu như chỉ bán cho các thương lái mà không bán thông qua Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê – mặc dù ông cũng là thành viên của hiệp hội.

Lý do ông Dũng đưa ra là “Bán cho các công ty do hiệp hội giới thiệu giá có cao hơn giá thị trường 3.000 đồng/kg nhưng bên thu mua lại yêu cầu cao về chất lượng (tiêu phơi khô, không lẫn tạp chất, không có tồn dư thuốc bảo vệ thực vật). Chính vì vậy, chất lượng đảm bảo thì không sao, không đảm bảo lại phiền phức. Cứ bán thẳng cho thương lái, giá cả thỏa thuận, tiền trao tay là xong!”.

Giống như ông Dũng, nhiều hộ trồng tiêu ở Chư Sê từ chối bán hàng cho các DN do hiệp hội giới thiệu cũng vì lý do này. Rõ ràng, với giá bán tiêu cao (hiện tại là khoảng 170.000 đồng/kg), hồ tiêu lại quá dễ bán nên không ít người trồng tiêu vẫn khá thoáng trong việc tiêu thụ sản phẩm. Hơn thế, để mua được tiêu, các thương lái Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, cũng rất khéo léo và tích cực qua lại với người bán tiêu. Gần đến thời điểm tiêu chuẩn bị thu hoạch, thương lái lại đến tận nhà hộ trồng tiêu thăm hỏi, mua quà, hứa hẹn sẽ thu mua tiêu với giá cao…

Tiêu bán tràn lan, ảnh hưởng đến thương hiệu

Trong khi đó, năm nào Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê cũng chủ động liên hệ với các công ty xuất khẩu hồ tiêu uy tín như: Công ty Nedspice (Hà Lan), Công ty Hà Nội Kinh Bắc… để thu mua hồ tiêu cho bà con. Hình thức thu mua cũng hết sức linh hoạt, có trả nhanh, trả chậm, thu mua cao hơn giá thị trường 3.000 đồng/kg nếu tiêu đạt yêu cầu. Thậm chí, sẵn sàng trả trước 70% giá trị tiêu, ngay cả khi bà con chưa bán ngay mà chỉ lưu kho chờ tiêu lên giá mới quyết định bán… Nỗ lực là vậy nhưng số lượng tiêu DN thu mua được thông qua hiệp hội mới chỉ được vài trăm tấn/năm – quá ít so với sản lượng tiêu hàng năm của Chư Sê.

Bên cạnh lý do giá tiêu cao nên bà con không mấy mặn mà bán thông qua hiệp hội để hưởng chênh lệch 3.000 đồng/kg; ông Nguyễn Đức Trọng, cán bộ của Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê cho rằng: Trước đây, không ít người ở địa phương bán cà phê trả chậm cho các DN nhưng sau đó DN bỏ trốn, người trồng cà phê không thu được tiền, nên với hồ tiêu, bà con cũng rất nghi ngại “quá trình lưu kho chờ kiểm tra chất lượng, DN có thể mang tiêu đi không trả tiền, hoặc khi giá tiêu xuống thấp, DN sẽ không thực hiện như cam kết…”. Từ lo ngại này, bà con rủ nhau bán trực tiếp cho thương lái cho “chắc ăn”.

Tuy nhiên, theo ông Trọng, 3.000 đồng tiền chênh lệch cho 1 kg tiêu chỉ là chuyện nhỏ. Quan trọng là nếu bán thông qua hiệp hội, chất lượng tiêu sẽ được kiểm soát một cách đồng nhất, giá cả ổn định hơn. Với sản lượng lớn, lại dẫn đầu chất lượng, nếu bán tập trung, hồ tiêu Chư Sê còn có thể chủ động về giá bán. “Bà con cứ bán tự do thì sẽ rất khó thống kê xem sản lượng tiêu thụ được là bao nhiêu. Chưa kể đến việc, các thương lái mang tiêu đi trà trộn với sản phẩm tiêu kém chất lượng…, ảnh hưởng đến thương hiệu hồ tiêu Chư Sê” – ông Trọng bức xúc. Thực tế đã có hiện tượng, thương lái mua cao hơn giá đầu vào nhưng lại gian dối về dung trọng, hay sau khi mua lại trộn thêm tạp chất; trộn tiêu khô lẫn tiêu ướt…

Ỷ vào giá tiêu cao, thiếu niềm tin vào DN và hiệp hội, người trồng tiêu đang thả nổi sản phẩm của mình cho thương lái định đoạt. Đây sẽ là thiệt thòi không nhỏ cho người trồng tiêu khi mà uy tín thương hiệu hồ tiêu Chư Sê bị ảnh hưởng, giá trị hồ tiêu đi xuống… Trước mắt, Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê đang tích cực kêu gọi, tuyên truyền bà con nên chăm sóc tiêu đúng quy chuẩn để có thể tự tin bán tiêu cho các DN lớn, uy tín. Cùng với đó, hiệp hội cũng bắt đầu thành lập các tổ nhóm, hợp sức để thu mua hồ tiêu có tổ chức. Hy vọng, với những nỗ lực này, người trồng tiêu sẽ dần thay đổi tư duy, có niềm tin với DN, từng bước tiếp cận với hình thức tiêu thụ sản phẩm quy củ và đảm bảo chất lượng.