Ảnh minh họa: internet
CôngThương - Nhìn rộng hơn, mức vốn giải ngân này chỉ đạt gần 1/20 so với mức vốn cam kết từ 7 đến 8 tỷ USD/năm mà VN đã nhận được trong các năm gần đây.
Từ năm 2008, Công ty Phát triển Hạ tầng Thăng Long đã tham gia vào việc thiết kế một phần trong dự án nâng cấp đô thị TP.HCM do Ngân hàng Thế giới tài trợ trên 460 triệu USD. Gần 3 năm trôi qua, thiết kế vẫn chưa được các cơ quan chức năng xem xét phê duyệt và nó đã lạc hậu so với thực tế hiện nay. Điều này có nghĩa, dự án không biết đến khi nào mới có thể triển khai, cho dù nhu cầu là rất cấp bách.
Giao thông là một áp lực lớn mà Hà Nội đang phải đối phó. Tuy nhiên, không vì thế mà dự án cầu Nhật Tân, một dự án trọng điểm quốc gia sử dụng vốn ODA Nhật Bản tránh được việc chậm trễ triển khai do ách tắc khâu giải phóng mặt bằng. Gói thầu nhanh nhất của dự án này cũng mới chỉ hoàn thành 30% khối lượng công việc, trong khi 2 gói còn lại mới chọn xong nhà thầu. Do vậy, kế hoạch khánh thành cầu trong năm 2012 tới đây chắc phải lùi lại từ 2 đến 4 năm. Và đây chỉ là một trong số cả chục dự án ODA cho hạ tầng của Hà Nội bị chậm tiến độ.
Có cả chục lý do khác nhau dẫn đến sự chậm trễ trong việc triển khai các dự án ODA trên cả nước. Ngoài việc chậm đền bù giải phóng mặt bằng, thì còn là việc nhiều địa phương bố trí vốn đối ứng chậm hay năng lực của các nhà thầu, tư vấn quản lý chưa tốt... Thực tế này đã khiến cho tỷ lệ giải ngân vốn ODA so với cam kết trên cả nước cho đến nay mới đạt hơn 50%. Ngoài ra, các dự án còn đang tồn đọng hơn 8 tỷ USD vốn đã được ký kết bằng các Hiệp định, nhưng chỉ để đấy mà chưa thực hiện nên hàng năm vẫn phải trả phí cho các nhà tài trợ.
Và thực tế này đã khiến cho ông Dương Đức Ưng, một chuyên gia có 25 năm làm việc trong lĩnh thu hút và triển khai các dự án ODA cho rằng, đã đến lúc chúng ta cần thay đổi cách tiếp cận và tư duy nhận viện trợ ODA.
Ngân hàng Thế giới và Ngân hàng Phát triển Châu Á trong những năm qua luôn đưa ra một danh sách “đèn đỏ” đối với khoảng 10 dự án sử dụng vốn ODA chậm trễ ở VN. Và danh sách này hàng năm chỉ thấy bổ sung thêm các dự án, ít thấy có dự án ra khỏi.
Việt Nam vừa bước ra khỏi danh sách những nước nghèo, nên các dự án ODA trong thời gian tới sẽ khó thể được hưởng các ưu đãi cao như lãi suất vay dưới 3%/năm, thời hạn vay 40 năm và ân hạn vay tới 10 năm như trước đây. Và thực tế này đã khiến nhiều chuyên gia cho rằng, thay vì quá chú tâm vào việc hoạch định, thu hút các dự án ODA mới, thì đến lúc Việt Nam cần tập trung đẩy mạnh triển khai nhanh các dự án đã có.
Bởi trong nhiều trường hợp, làm tốt những dự án này sẽ không chỉ cải thiện uy tín của Việt Nam trong việc giải ngân nguồn vốn đã cam kết, mà qua đó mở ra cơ hội thu hút thêm nguồn vốn mới, bởi với nhiều nhà tài trợ thì việc cấp vốn mới thường dựa trên cơ sở nguồn vốn đã giải ngân.