Cần lấy doanh nghiệp làm hạt nhân

Tuyển chọn thanh long theo tiêu chuẩn xuất khẩu

Thanh long trái vụ giảm giá mạnh

Nhiều năm trở lại đây, thanh long chong đèn trái vụ là đợt thu hoạch được các nhà vườn ở đồng bằng sông Cửu Long trông đợi nhất trong năm nhờ được giá. Nhưng năm nay giá thanh long trái vụ đã giảm xuống còn 5.000 – 7.000 đồng/kg, giảm 1/3 so với cùng kỳ năm ngoái. Thậm chí tại nhiều vườn thương lái chỉ thu mua với giá 1.500 - 2.000 đồng/kg. Đặc biệt, giá thanh long ruột đỏ thấp chưa từng có và ngang bằng với giá thanh long ruột trắng. Thương lái vào vườn đều chê hàng xấu, chỉ lựa những trái xuất khẩu được, còn hàng dạt thì không mua. Với mức giá này, bà con nông dân hầu như không có lãi, thậm chí lỗ vốn.

Theo phân tích của các thương lái có kinh nghiệm, có nhiều nguyên nhân khiến giá thanh long thời gian qua giảm mạnh. Thứ nhất, do bị ảnh hưởng đợt nắng nóng vừa rồi nên hình thức quả không đẹp. Thứ hai, thông thường vào thời điểm chính vụ, sản lượng thanh long ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long rất lớn. Trong khi đó, các loại trái cây khác cũng đang thu hoạch rộ nên nhu cầu thanh long tại thị trường nội địa rất thấp. Thứ ba, lượng hàng xuất qua Trung Quốc theo đường tiểu ngạch không ổn định, giá hoàn toàn phụ thuộc vào thương lái phía bên kia biên giới. Do vậy, trong những ngày qua, lượng thanh long được bà con nông dân chở đến rất nhiều nhưng bản thân các cơ sở thu mua trong nước cũng không dám thu mua ồ ạt vì không có phương tiện lưu giữ, bảo quản...

Vai trò hạt nhân của doanh nghiệp

Theo đánh giá của các ngành chuyên môn, giá các loại nông sản giảm khi vào chính vụ không còn là chuyện lạ. Tuy nhiên, thời gian qua nhiều loại nông sản như: dưa hấu, hành tím, thanh long... không những giảm giá mạnh mà còn tiêu thụ rất khó khiến bà con nông dân lo lắng. Về vấn đề này, PGS.TS Phạm Tất Thắng – cố vấn cao cấp Hội đồng Khoa học Trường Đào tạo Cán bộ Bộ Công Thương cho rằng, một trong những nguyên nhân chính của tình trạng này là do nông dân không ký hợp đồng tiêu thụ với doanh nghiệp. Do vậy, giải pháp hữu hiệu hiện nay đối với việc tiêu thụ nông sản là lấy doanh nghiệp làm hạt nhân. Có thể lấy mô hình tiêu thụ thanh long của Tiền Giang làm minh chứng. Sở Công Thương tỉnh đã chủ trì dự án “Xây dựng mô hình thí điểm doanh nghiệp - hộ kinh doanh - nông dân tiêu thụ và cung ứng vật tư phục vụ sản xuất". Điểm khác cơ bản của dự án này là lựa chọn đơn vị ký hợp đồng bao tiêu thanh long ngay từ đầu. Theo dự án, Công ty TNHH Long Việt (huyện Chợ Gạo) được lựa chọn tham gia mô hình thí điểm. Đây là doanh nghiệp thu mua phần lớn thanh long, đã hình thành mạng lưới thu mua tại địa phương và có nhiều kinh nghiệm trong việc kinh doanh thanh long. Công ty cũng đã đầu tư cơ sở vật chất gồm nhà kho, phương tiện vận tải... phục vụ cho việc kinh doanh thanh long. Dưới sự giám sát của Sở Công Thương, Công ty TNHH Long Việt sẽ ký hợp đồng với người trồng thanh long với giá thỏa thuận theo năm hoặc theo vụ xông đèn. Như vậy, bà con tham gia dự án không phải lo đầu ra cho sản phẩm mà chỉ chú tâm trồng trọt theo đúng hướng dẫn và yêu cầu của “người đặt hàng”. Dự án này cũng xây dựng được một mối liên kết khác giữa người trồng thanh long và đơn vị cung ứng vật tư phục vụ sản xuất nông nghiệp. Công ty cổ phần Vật tư nông nghiệp Tiền Giang tham gia dự án với vai trò là đơn vị cung ứng vật tư nông nghiệp. Công ty sẽ cung ứng đầy đủ phân bón và thuốc trừ sâu thông qua hình thức ký hợp đồng với từng hộ nông dân với giá cam kết rẻ hơn giá bán bên ngoài ít nhất là 3%. Vấn đề cốt lõi còn lại là ở địa phương, bao gồm những hộ nông dân trực tiếp sản xuất và chính quyền địa phương tham gia thực hiện dự án. Trong đó, Sở Công Thương với vai trò kết nối sẽ phối hợp với các chuyên gia tổ chức các lớp tập huấn về cơ chế, chính sách tiêu thụ nông sản, cung ứng vật tư; nghiệp vụ soạn thảo và ký kết hợp đồng tiêu thụ... để hỗ trợ doanh nghiệp, nông dân tham gia dự án.