Bộ Tài chính: Thuế Chứng khoán không bất hợp lý

Báo ĐTCK số 131 ra ngày 1/11 có bài "Thuế chứng khoán 'ăn' vào vốn nhà đầu tư", phản ánh tình trạng do thị trường chứng khoán èo uột từ đầu năm đến nay, nên nhiều nhà đầu tư bị thua lỗ, thậm chí lỗ nặng, nhưng vẫn phải nộp thuế. Sự bất hợp lý này, theo ý kiến của nhiều nhà đầu tư, cần sớm có biện pháp tháo gỡ.

Theo quy định hiện hành, nhà đầu tư có thể lựa chọn một trong hai phương án nộp thuế là 0,1% trên giá trị chứng khoán chuyển nhượng và thuế suất 20% trên tổng lợi nhuận thu được từ đầu tư chứng khoán trong năm. Muốn nộp thuế theo phương án nào, nhà đầu tư phải đăng ký với cơ quan thuế ngay từ đầu năm. Tìm hiểu của ĐTCK cho thấy, hầu hết nhà đầu tư đều chọn phương án nộp 0,1% trên giá trị chuyển nhượng. Vì sự lựa chọn này nên khi thị trường chứng khoán diễn biến không thuận lợi từ đầu năm đến nay, nhà đầu tư bị lỗ nhưng vẫn phải đóng thuế. Điều này khiến họ bị "lỗ kép", nhiều ý kiến bày tỏ Bộ Tài chính nên xem xét để có hình thức "giải cứu".

Tuy nhiên, kiến nghị của nhà đầu tư đã vấp phải sự không đồng tình từ Bộ Tài chính. Trao đổi với ĐTCK, ông Vũ Văn Trường, Vụ trưởng Vụ Chính sách Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, chính sách thuế đối với hoạt động đầu tư, kinh doanh chứng khoán hiện hành không có gì bất hợp lý, nên không có căn cứ để xem xét điều chỉnh. Hơn nữa, việc điều chỉnh chính sách thuế theo các hướng miễn, giảm, hoặc chậm nộp thuế là thuộc thẩm quyền của Quốc hội.

Trả lời bức xúc của nhiều nhà đầu tư rằng, tuy họ đã đăng ký nộp thuế theo phương án 0,1% trên giá trị chuyển nhượng từ đầu năm, nhưng hiện do kinh doanh thua lỗ, thậm chí nhiều trường hợp lỗ nặng, nên họ kiến nghị cơ quan quản lý có biện pháp tháo gỡ để việc thực hiện nghĩa vụ thuế hợp lý hơn, ông Trường khẳng định, chính sách thuế không thể cứ chạy theo ý muốn của nhà đầu tư. Bản chất đề nghị này của nhà đầu tư là khi lãi nhiều họ muốn nộp thuế ít, nên chọn phương án nộp 0,1% trên giá trị chuyển nhượng mà không ai chọn phương án nộp theo thuế suất 20% trên tổng lợi nhuận. Ngược lại, khi kinh doanh thua lỗ, nhà đầu tư lại muốn thay đổi phương án nộp thuế bằng cách chuyển sang nộp theo thuế suất 20% trên tổng lợi nhuận, nghĩa là không phải nộp đồng thuế nào do hoạt động đầu tư, kinh doanh không có lãi.

Theo ông Trường, khi thiết kế Luật Thuế thu nhập cá nhân, cơ quan soạn thảo đã giúp nhà đầu tư loại bỏ khả năng kinh doanh thua lỗ nhưng vẫn phải nộp thuế, đó là cho phép chọn cách nộp thuế suất 20% trên tổng lợi nhuận thu được trong năm. Tuy nhiên, nhà đầu tư không lựa chọn phương án này, nên họ phải chấp nhận rủi ro. nhà đầu tư cho rằng, nộp thuế theo cách này có thủ tục rườm rà, nên họ đành phải chọn phương án nộp 0,1% trên giá trị chuyển nhượng là không thuyết phục. Theo quy định, chỉ cần nhà đầu tư đăng ký chọn nộp theo thuế suất 20% trên tổng lợi nhuận, cuối năm họ yêu cầu công ty chứng khoán in sao kê giao dịch và ký xác nhận, kèm theo tờ khai thuế để làm thủ tục quyết toán thuế. Nếu kinh doanh thua lỗ, nhà đầu tư sẽ được hoàn thuế (số bị tạm khấu trừ theo thuế suất 0,1% trên giá trị chuyển nhượng).

Trong bối cảnh bị cơ quan quản lý khước từ "giải cứu", bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam chia sẻ, để không rơi vào tình trạng kinh doanh thua lỗ mà vẫn bị đóng thuế trong những năm tới, không còn cách nào khác nhà đầu tư phải tự cứu mình. Hơn ai hết, nhà đầu tư cần lường tính thấu đáo thiệt hơn của mỗi phương án nộp thuế để giảm thiểu rủi ro. Nếu nhà đầu tư cho rằng, vì ngại thủ tục thuế rườm rà, nên không có sự lựa chọn nào khác phải chọn phương án nộp 0,1% trên giá trị chuyển nhượng là không thuyết phục và chứng tỏ nhà đầu tư chưa ý thức hết trách nhiệm bảo vệ quyền lợi của chính mình.

Để giảm thiểu rủi ro của chính sách thuế, bà Cúc "mách nước": thực ra, trong 2 phương án nộp thuế, thì mỗi phương án đều có mặt lợi, mặt thiệt. Việc lựa chọn phương án nào có lợi nhất phụ thuộc vào dự báo diễn biến thị trường chứng khoán trong năm của nhà đầu tư. Nếu có cơ sở để tin rằng, thị trường chứng khoán diễn biến theo chiều hướng tích cực, khả năng kiếm lời cao, thì nhà đầu tư nên chọn phương án nộp 0,1% trên giá trị chuyển nhượng. Ngược lại, nếu dự báo thị trường chứng khoán không mang lại nhiều cơ hội kiếm lời, thậm chí nguy cơ thua lỗ cao, thì nhà đầu tư nên chọn phương án nộp theo thuế suất 20% trên tổng lợi nhuận.