Theo Bí thư Thành ủy Hà Nội Hoàng Trung Hải, các hạn chế trở ngại chính trong việc xây dựng, phát triển mạng lưới đường sắt đô thị của Hà Nội gồm: vốn; giải phóng mặt bằng; nhân sự quản lý, điều hành dự án; thiếu kinh nghiệm thực tế và sự phối hợp chưa chặt chẽ, thiếu hiệu quả của các đơn vị liên quan. Chính những điều này đã khiến cho việc triển khai dự án đường sắt đô thị tuyến số 3 bị chậm so với kế hoạch ban đầu 36 tháng. Nếu tiếp tục với tiến độ hiện tại, đến năm 2021, Hà Nội chỉ hoàn thành được 20% tổng khối lượng quy hoạch đường sắt đô thị, đến năm 2030 chỉ đạt được 30%.
“Việc triển khai các dự án đường sắt đô thị quá chậm như hiện nay không thể đáp ứng được yêu cầu đề ra là hạn chế phương tiện giao thông cá nhân, giảm ùn tắc giao thông trên địa bàn thành phố những năm tới”, Bí thư Hoàng Trung Hải nhìn nhận.
Đặc biệt Bí thư Thành ủy Hà Nội đã đi sâu phân tích hai hạn chế cố hữu trong triển khai các dự án đường sắt đô thị là vốn và sự phối kết hợp giữa các cơ quan chức năng. Về nguồn vốn, theo Bí thư Thành ủy Hoàng Trung Hải, trong khi ngân sách còn eo hẹp, việc bố trí và giải ngân nguồn vốn ODA đang bị siết chặt, thì thành phố lại thiếu cơ chế linh hoạt để kêu gọi hợp tác công tư, thu hút vốn từ các doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, trong khi Hà Nội còn quá thiếu kinh nghiệm thực tế trong xây dựng đường sắt đô thị thì cơ chế phối hợp giữa các đơn vị của thành phố lại chưa linh hoạt. “Có những việc tưởng chừng rất đơn giản nhưng lại tiêu tốn quá nhiều thời gian, công sức của cả bộ máy, đó là vì phối hợp chưa tốt. Cần phải rà soát lại, nỗ lực hơn nữa vì công tác chung”, Bí thư Thành ủy Hà Nội nói.
Theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội và Quy hoạch giao thông vận tải Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, được Thủ tướng phê duyệt, Hà Nội sẽ xây dựng chín tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 372,5km, tổng mức đầu tư dự kiến hơn 700 nghìn tỷ đồng.
Hiện nay, Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội đang quản lý triển khai hai dự án, gồm dự án tuyến số 3 (Nhổn - Ga Hà Nội) và dự án tuyến số 2 (Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo). Đồng thời, thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư bốn dự án gồm: tuyến số 3 giai đoạn 2 (Ga Hà Nội - Hoàng Mai), tuyến số 2 giai đoạn 2 (Trần Hưng Đạo - Thượng Đình), tuyến Nội Bài - Nam Thăng Long và tuyến số 8 (Sơn Đồng - Mai Dịch).
Đối với dự án tuyến đường sắt đô thị số 3, cho đến nay, Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội đã hoàn thành đấu thầu và ký kết hợp đồng tám gói thầu, hiện còn gói thầu số 9 về hệ thống vé chưa được ký kết. Dự án đã thi công hơn 30% khối lượng công việc, từng bước rút ngắn tiến độ các gói thầu xây lắp bị chậm, bảo đảm chất lượng, an toàn, vệ sinh môi trường các gói thầu thi công. Hiện, Ban đang tập trung giải phóng mặt bằng bốn ga ngầm, dự kiến sẽ bàn giao mặt bằng cho nhà thầu vào cuối tháng 3/2017. Phấn đấu hoàn thành dự án vào năm 2021.
Về dự án tuyến đường sắt đô thị số 2, sau khi được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận cho phép điều chỉnh dự án, Ban tiếp tục làm việc với các cơ quan để cho ý kiến thống nhất làm cơ sở phê duyệt điều chỉnh dự án trong quý I/2017. Hiện, Ban đã hoàn thành sơ tuyển năm gói thầu xây lắp và thiết bị, hoàn thành phê duyệt quy hoạch tổng mặt bằng của tám ga và trình UBND thành phố phê duyệt quy hoạch hai ga. Phối hợp các quận giải phóng mặt bằng 80% diện tích khu đề-pô, 70% đoạn trên cao và chuyển tiếp ngầm. Hiện đang triển khai lập hồ sơ kỹ thuật thửa đất các ga ngầm để lập phương án thu hồi đất.
Tại buổi làm việc, bên cạnh việc kiến nghị, thành lập Ban chỉ đạo dự án các tuyến đường sắt đô thị Hà Nội do lãnh đạo UBND thành phố làm trưởng ban, Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội cũng kiến nghị, trong bối cảnh các dự án này có tổng mức đầu tư rất lớn, trong khi chưa có nhà đầu tư thực sự quan tâm, cần ưu tiên bố trí nguồn vốn ngân sách, vốn ODA đầu tư các đoạn còn lại của tuyến 2 và tuyến 3 trong giai đoạn từ nay đến năm 2030 do đây là các tuyến xương sống của mạng lưới và nằm trong vùng lõi trung tâm Hà Nội, nơi có mật độ dân cư cao, quỹ đất dành cho hạ tầng giao thông đã cạn kiệt. Đồng thời cho phép lập quy hoạch chi tiết chuyên ngành tỷ lệ 1/500 các tuyến đường sắt đô thị Hà Nội.