Bảo hiểm y tế hộ gia đình - Làm khó người dân

Theo quy định cũ, người dân có nhu cầu mua BHYT tự nguyện chỉ việc đến UBND xã, phường, nơi đăng ký cư trú là mua được dễ dàng. Nhưng với quy định mới (có hiệu lực từ ngày 1/1/2015), người dân bắt buộc phải mua BHYT theo cả gia đình. Cụ thể, người trong hộ gia đình thứ nhất khi mua BHYT sẽ đóng tối đa là 621.000 đồng. Người thứ hai, thứ ba, thứ tư lần lượt có mức đóng là 70%, 60% và 50% mức đóng của người thứ nhất. Kể từ người thứ năm trong hộ gia đình trở đi mức đóng chỉ còn bằng 40% mức đóng của người thứ nhất.

Nhiều ý kiến cho rằng, với những chính sách ưu đãi hơn so với quy định cũ, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT nhằm khuyến khích, vận động người dân tham gia BHYT theo hộ gia đình, tiến tới BHYT toàn dân.

Tuy nhiên, rất nhiều người dân lại đang rất bức xúc với quy định mới này, đặc biệt là những hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Nhiều người coi việc mua BHYT hiện nay như bị “ép” buộc, tạo một gánh nặng quá sức đối với những gia đình nông dân. Một phép tính đơn giản: nếu gia đình có 5 người cùng mua BHYT thì sẽ phải chi khoảng 2 triệu đồng/năm. Số tiền này là rất lớn với nhiều hộ gia đình nông nghiệp khi mà thu nhập của họ bấp bênh, chỉ trông vào hạt thóc. Trong khi giá thóc gạo ngày càng mất giá. Hơn thế, chính sách BHYT mới còn bộc lộ nhiều điểm chưa hợp lý như: đòi hỏi người mua theo hộ gia đình phải có giấy xác nhận tạm vắng, giấy chứng nhận đang học ở nước ngoài hoặc phải đi cắt hộ khẩu… gây khó khăn cho người đi mua bảo hiểm.

Trước việc triển khai tham gia BHYT theo hộ gia đình còn gặp vướng mắc, mới đây, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã có buổi làm việc tại TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội. Thực tế cho thấy, phát sinh nhiều trường hợp thoát ly gia đình nhưng không tách hộ khẩu như du học sinh hoặc chuyển sang địa phương khác làm ăn sinh sống. Họ có nhu cầu mua thẻ BHYT tại nơi cư trú nhưng không có cơ sở loại trừ khỏi diện tham gia BHYT theo hộ gia đình do cơ quan công an không xác nhận tạm vắng. Hay trường hợp hộ cận nghèo, thành phố hỗ trợ 70% chi phí nhưng cũng gặp khó khăn khi phải bỏ ra 30% giá trị của thẻ để mua cho tất cả các thành viên trong gia đình… Bộ trưởng Bộ Y tế cho rằng, để tăng tỷ lệ bao phủ BHYT, cần tiếp tục vận động các hộ gia đình tham gia BHYT. Đồng thời, cần xử lý nghiêm khắc các doanh nghiệp trốn đóng BHYT cho người lao động.

Trước những thắc mắc về điều kiện mua thẻ BHYT hộ gia đình, theo ông Phạm Lương Sơn- Trưởng ban thực hiện chính sách BHYT (BHXH Việt Nam): chủ hộ có trách nhiệm kê khai đúng những thành viên chưa có thẻ BHYT, chứ không nhất thiết phải chứng minh các thành viên khác đã có thẻ.

Triển khai BHYT toàn dân là một chủ trương đúng, nhằm bảo đảm an sinh xã hội toàn diện nhưng để thực hiện hiệu quả là một bài toán rất khó. Vì thế, không ít ý kiến cho rằng, thay vì bắt cả hộ gia đình phải mua BHYT tự nguyện hãy tuyên truyền thuyết phục, tạo cơ chế, chính sách hợp lý để người dân cảm nhận được lợi ích to lớn khi tham gia BHYT tự nguyện.