Bảo hiểm xã hội tự nguyện: Chưa thu hút người lao động

Chị Trần Thúy Liễu - tiểu thương ở chợ Phước Bình, Q.9, TP.HCM mong ước khi về già có được tiền hưu để tự lo cuộc sống như những cán bộ gần nhà chị. Nhưng sau khi cân nhắc, chị quyết định để dành hoặc đầu tư vào việc khác chứ không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Qua tư vấn của người quen làm trong ngành bảo hiểm xã hội, chị Liễu được biết: mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được tính trên mức thu nhập do người tham gia lựa chọn, nhưng không thấp hơn mức lương tối thiểu chung và cao nhất bằng 20 tháng lương tối thiểu chung. Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng lương hưu hàng tháng, khi nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi và có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên.

Với thu nhập bình quân của chị Liễu là hai triệu đồng/tháng, người tư vấn tính ra hàng tháng chị sẽ đóng 360.000 đồng (18% thu nhập) cho bảo hiểm xã hội tự nguyện. Đến đầu năm 2012, chị phải đóng theo mức mới bằng 20% thu nhập là 400.000 đồng/tháng. Kể từ năm 2014, chị phải đóng theo mức 22% là 440.000 đồng. Tính ra, trong 20 năm đóng bảo hiểm xã hội để đủ điều kiện hưởng lương hưu, chị Liễu sẽ đóng khoảng 100 triệu đồng. Đến 20 năm nữa, khi được hưởng lương hưu, mỗi tháng chị sẽ lãnh được 60% mức thu nhập hàng tháng (làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội) tức khoảng 1,2 triệu đồng. Suy đi nghĩ lại, chị Liễu không còn hào hứng, vì thời gian đóng quá dài nên chẳng biết có theo nổi hay không. Với giá cả hiện tại thì 1,2 triệu đồng/tháng chưa đủ để chị mua sữa cho con uống và với tốc độ trượt giá liên tục thì 20 năm nữa, mức lương 1,2 triệu đồng làm sao chị đủ sống?

Tương tự chị Liễu, nhiều người là lao động tự do, tiểu thương, nông dân rất muốn tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, nhưng sau khi tìm hiểu và tính toán hơn thiệt, nhiều người đã chọn cách để dành tiền “bỏ ống”, hoặc chọn cách dành dụm khác.

Theo thống kê của bảo hiểm xã hội VN, năm 2008, năm đầu tiên triển khai bảo hiểm xã hội tự nguyện, cả nước chỉ có 6.110 người tham gia; năm 2009, 34.669 người. Đến tháng 9/2010, cả nước cũng mới có trên 51.300 người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Đáng nói, có rất ít những người hành nghề tự do tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện lần đầu, mà hầu hết là những người từng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc nhưng chưa đủ 20 năm, nên phải tham gia tiếp bảo hiểm xã hội tự nguyện để đủ thời gian quy định.

Cả nước hiện có khoảng 40 triệu người trong độ tuổi lao động, nhưng chỉ có hơn chín triệu người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, 31 triệu người chưa tham gia là tiềm năng lớn. Song thực tế, loại hình bảo hiểm xã hội tự nguyện chưa có sức hấp dẫn.

Theo các chuyên gia lao động, nếu người dân tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện có quyền lợi tốt thì sẽ tự tìm đến, không phải tốn công sức tuyên truyền. Vì vậy chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện phải thiết kế lại mức đóng, mức hưởng phù hợp, phải mở rộng chế độ cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp.

Theo Phunuonline