Công ty Frieslandcampina (Hà Lan) với các sản phẩm sữa quen thuộc đã chinh phục người tiêu dùng Việt Nam Ảnh: Lê Sơn
So với nhiều nước thành viên EU, Hà Lan không phải là quốc gia đông dân (khoảng 16,8 triệu người), lại càng không rộng về diện tích lãnh thổ (42.000 km2, trong đó gần 19% là diện tích mặt nước), nhưng với tiềm năng kinh tế riêng, Hà Lan trở thành nước “đầu tàu” của EU trong đầu tư và là thị trường nhập siêu lớn thứ 2 của Việt Nam (sau Vương quốc Anh và Bắc Ai-len).
Vương quốc Hà Lan còn được thế giới biết đến là quốc gia của loài hoa Tuylip. Hàng năm Hà Lan xuất khẩu khoảng 4.000 tỷ bông hoa các loại, chủ yếu là hoa tuylip. 60% hoa tươi của quốc gia này được xuất khẩu sang thị trường Mỹ, Đức, Pháp, Anh, Nhật Bản.
Nói đến Hà Lan, có lẽ nhiều người Việt Nam nghĩ đến mặt hàng sữa “cô gái Hà Lan” hay các sản phẩm điện tử Philips. Đơn giản đó là các mặt hàng tiêu dùng liên quan đến cuộc sống thường ngày. Tuy nhiên, chắc ít ai biết, Hà Lan là quốc gia “đầu tàu” của các nước EU đầu tư vào Việt Nam và cũng là thị trường nhập siêu thứ 2 nhiều năm nay từ đất nước hình chữ S (chỉ đứng sau Anh và Bắc Ai- len).
Vì sao Hà Lan lại luôn độc chiếm ngôi vị, thứ hạng cao trong quan hệ, hợp tác, phát triển với Việt Nam so với nhiều nước EU? Để lý giải, trước hết cần tìm hiểu về đất nước Hà Lan.
Không có nhiều tài nguyên thiên nhiên, nhưng thế mạnh của Hà Lan là quốc gia ven biển, có cửa khẩu là 3 con sông lớn ở Tây Âu và nằm giữa các cường quốc kinh tế Anh, Pháp, Đức. Từ lâu đời Hà Lan đã khai thác tối đa và chú trọng phát triển ngành dịch vụ hàng hải, cảng biển và vận tải. Dịch vụ trở thành ngành quan trọng và phát triển bậc nhất Hà Lan, mỗi năm đóng góp hơn 70% cho tăng trưởng GDP. Đó là các lĩnh vực: cảng biển, sân bay, tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, tư vấn... Hơn 30% lượng hàng hóa ra vào EU đi qua cảng Rotterdam với khoảng 377 triệu tấn/năm. Sân bay Shiphol được mệnh danh là “cổng vào châu Âu” với sức chứa 1,4 triệu tấn hàng hóa và 44-45 triệu lượt khách hàng/năm... Dễ hiểu vì sao Hà Lan giữ vai trò quan trọng là trung tâm đầu mối phân phối hàng hóa, vận chuyển trên thế giới và trở thành 1 trong 4 nước có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất EU; đồng thời cũng là 1 trong 6 nước xuất nhập khẩu lớn nhất thế giới.
Tổng kim ngạch xuất khẩu mấy năm đầu thập niên thứ hai thế kỷ XXI của Hà Lan luôn ở mức trên dưới 900 tỷ Euro/năm. Năm 2013, do ảnh hưởng khủng hoảng kinh tế toàn cầu chỉ số này giảm xuống 741,860 tỷ Euro, trong đó xuất khẩu đạt 390,060 tỷ Euro, nhập khẩu đạt 351,800 tỷ Euro. Thị trường và đối tác xuất nhập khẩu chính của Hà Lan là các nước trong khối EU, ngoài khu vực đáng kể có Mỹ và Trung Quốc...
Sau dịch vụ thương mại, ngành công nghiệp Hà Lan từ rất sớm được ứng dụng khoa học kỹ thuật hiện đại nên đem lại hiệu quả cao từ các lĩnh vực hóa dầu, máy móc thiết bị, điện tử viễn thông, tin học, hóa chất, công nghệ vi sinh... Hàng năm, ngành này đóng góp hơn 20% GDP cho cả nước. Cũng như công nghiệp, ngành nông nghiệp Hà Lan gồm ba lĩnh vực chính: Trồng trọt, chăn nuôi, chế biến sữa và đánh cá... đều được ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến và cho hiệu quả cao. Hơn 50% tổng diện tích đất đai Hà Lan được khai thác và phát triển nông nghiệp rau, hoa quả, hạt giống với 90% sản phẩm được dành cho xuất khẩu. Hà Lan trở thành quốc gia có số lượng sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu lớn thứ 2 thế giới.
Dịch vụ thương mại, công nghiệp và nông nghiệp đều phát triển, Hà Lan là quốc gia có nền kinh tế mạnh, tăng trưởng dẫn đầu châu Âu. Năm 2005, nếu GDP của Hà Lan là 609,890 tỷ USD thì 10 năm sau (2014) là 800 tỷ USD, thu nhập bình quân năm 2009 là 39.400 USD/người, năm 2014 tăng lên hơn 47.000 USD/người- cao nhất không chỉ với EU mà cả với các nước OEDC.
Hà Lan trở thành nhà đầu tư luôn giữ vị trí thứ 6 trên thế giới, chỉ sau Mỹ, Anh, Pháp, Đức và Hồng Kông. Hà Lan là nước rất chú trong đầu tư chung đa quốc gia với tổng vốn tăng liên tục hàng năm. Chẳng hạn, năm 2009 là 27 tỷ USD, 5 năm sau (năm 2010) là 31, 904 tỷ USD, năm 2014 tăng lên 85,7 tỷ USD. Việc Hà Lan chọn Việt Nam là một trong những điểm đến ở châu Á và nhiều năm độc chiếm ngôi vị “đầu tàu” của EU đầu tư vào Việt Nam là nằm trong “dòng chảy” FDI của đất nước hoa Tuylip.
Cũng cần nhắc lại, Hà Lan là quốc gia Tây Âu thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam khá sớm (ngày 9/4/1973). Sau khi thiết lập quan hệ ngoại giao, Hà Lan bắt đầu viện trợ ODA không hoàn lại cho Việt Nam trong các lĩnh vực y tế, nhân đạo, giáo dục và đào tạo... Hà Lan luôn duy trì Việt Nam trong danh sách các nước được ưu tiên tiếp nhận viện trợ với số tiền tăng lên hàng năm: Giai đoạn 2000-2005 bình quân 25-27 triệu Euro/năm; chỉ số đó giai đoạn 2006-2008 là 36 triệu Euro/năm. Năm 2009-2010 lần lượt là 30,49 và 31,65 triệu Euro. Gần đây, Hà Lan xếp Việt Nam vào nhóm các nước có thu nhập trung bình trên thế giới và thay đổi chính sách viện trợ hướng tới quan hệ đối tác bình đẳng hơn. Từ năm 2008, Hà Lan coi Việt Nam là 1 trong 5 nước trên thế giới bị tác động mạnh nhất của biến đổi khí hậu và đặc biệt quan tâm, thúc đẩy hợp tác, hỗ trợ Việt Nam trong lĩnh vực biến đổi khí hậu và quản lý nguồn nước. Tại cuộc gặp song phương bên lề ASEM-8, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Balkenende đã ký Thỏa thuận đối tác chiến lược về ứng phó với biến đổi khí hậu và quản lý nước. Đây sẽ là lĩnh vực hợp tác quan trọng của hai nước trong giai đoạn tới.
Về đầu tư, cho đến hết tháng 2/2015, Hà Lan có 233 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng số vốn khoảng 6,63 tỷ USD, dẫn đầu các nước EU và đứng thứ 11 trong tổng số các nước và vùng lãnh thổ có đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam. Các lĩnh vực đầu tư của Hà Lan chủ yếu là thăm dò và khai thác dầu khí, sản xuất dầu nhờn, cấp thoát nước, chế biến thực phẩm (sữa, bia...). Nhiều dự án đầu tư của Hà Lan tại Việt Nam hoạt động rất có hiệu quả như: Heineken (bia Heineken, Tiger, Bivina), Unilever (chất tẩy rửa, hóa mỹ phẩm, kem Wall), Royal Dutch Shell, Foremost (sữa), Akzo Nobel Coating (hóa chất), Philips (điện tử), ED&F Man Việt Nam (nông sản), Peja Viet Nam (máy móc thiết bị dệt), P&O Nedlloyd (vận chuyển container). Ngoài ra còn nhiều tên tuổi nổi tiếng khác của Hà Lan và thế giới về chế biến công nghiệp, thực phẩm, nông sản, may mặc đã mở văn phòng tại Việt Nam để xúc tiến thương mại và đầu tư…
Đồng hành với đầu tư, từ nhiều năm qua quan hệ thương mại Việt Nam- Hà Lan không ngừng phát triển và bứt phá hàng năm. Nếu năm 2006, kim ngạch thương mại hai chiều mới đạt 1,218 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu 857 triệu USD, nhập khẩu từ Hà Lan 361 triệu USD thì năm 2010 chỉ số đó tăng lên 2,216 tỷ USD (1,688 tỷ USD/528 triệu USD) và năm 2014 vừa qua là 4,321 tỷ USD (3,769 tỷ USD/551 triệu USD). Thật ấn tượng, Hà Lan đã vượt lên thành thị trường xuất khẩu lớn thứ ba trong EU (sau Đức, Anh). Nhóm các mặt hàng Việt Nam được “chuộng” ở Hà Lan là: Máy tính và sản phẩm điện tử, điện thoại và linh kiện, giày dép, hàng dệt may..
Hà Lan nhập khẩu nhiều từ Việt Nam để rồi sau đó, một phần lớn được xuất khẩu đi các nước. Điều đó cũng đồng nghĩa, nếu chinh phục được các đối tác Hà Lan thì cũng có nghĩa là Việt Nam sẽ chen chân được vào nhiều thị trường khác trên thế giới. Rõ ràng đây là một lợi thế mà Việt Nam cần tận dụng, khai thác. Khi Hiệp định Tự do thương mại Việt Nam - EU (VEFTA) được ký kết và đi vào thực thi thì cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu hàng hóa sang Hà Lan sẽ còn rộng mở hơn. |